Τα τελευταία χρόνια η κάνναβη παραμένει η πιο ευρέως χρησιμοποιούμενη παράνομη ψυχοτρόπος ουσία (Wilson & Cadet, 2009). H πεποίθηση ότι η χρήση ινδικής κάνναβης μπορεί να προκαλέσει ψυχωτικά συμπτώματα έχει αναφερθεί και παρατηρηθεί σε μελέτες περίπου τα εκατό τελευταία χρόνια. Σε παλαιότερες αλλά και νεότερες έρευνες έχει παρατηρηθεί μια σημαντική συσχέτιση της χρήσης κάνναβης και της ψυχωτικής διαταραχής. Από μελέτες έχει φανεί ότι η αυξημένη ποσότητα και συχνότητα χρήσης κάνναβης συνδέεται με σημαντικού βαθμού διαταραχή των ψυχικών λειτουργιών, όπως η εμφάνιση ψευδαισθήσεων (Semple et al., 2005). Από τους πρώτους μελετητές, θεωρείται ο Negrete το 1988, ο οποίος και ανάδειξε τη χρήση κάνναβης σε σοβαρό εκλυτικό και καθοριστικό παράγοντα στην εκδήλωση ψυχωτικής διαταραχής (όπως αναφέρεται στον (Macleod, 2007). Σύμφωνα με τον Negrete, η χρήση κάνναβης εντάσσεται στους προδιαθεσικούς παράγοντες της εκδήλωσης ψυχωτικής διαταραχής και φαίνεται ότι επιδρά στην επιδείνωση της συμπτωματολογίας ψυχωτικού φάσματος, στην πορεία και στον αριθμό των υποτροπών της νόσου της σχιζοφρένειας και στην ελλιπή ανταπόκριση στην αντιψυχωτική θεραπεία.
Τα τελευταία χρόνια η κάνναβη παραμένει η πιο ευρέως χρησιμοποιούμενη παράνομη ψυχοτρόπος ουσία (Wilson & Cadet, 2009). H πεποίθηση ότι η χρήση ινδικής κάνναβης μπορεί να προκαλέσει ψυχωτικά συμπτώματα έχει αναφερθεί και παρατηρηθεί σε μελέτες περίπου τα εκατό τελευταία χρόνια. Σε παλαιότερες αλλά και νεότερες έρευνες έχει παρατηρηθεί μια σημαντική συσχέτιση της χρήσης κάνναβης και της ψυχωτικής διαταραχής. Από μελέτες έχει φανεί ότι η αυξημένη ποσότητα και συχνότητα χρήσης κάνναβης συνδέεται με σημαντικού βαθμού διαταραχή των ψυχικών λειτουργιών, όπως η εμφάνιση ψευδαισθήσεων (Semple et al., 2005). Από τους πρώτους μελετητές, θεωρείται ο Negrete το 1988, ο οποίος και ανάδειξε τη χρήση κάνναβης σε σοβαρό εκλυτικό και καθοριστικό παράγοντα στην εκδήλωση ψυχωτικής διαταραχής (όπως αναφέρεται στον (Macleod, 2007). Σύμφωνα με τον Negrete, η χρήση κάνναβης εντάσσεται στους προδιαθεσικούς παράγοντες της εκδήλωσης ψυχωτικής διαταραχής και φαίνεται ότι επιδρά στην επιδείνωση της συμπτωματολογίας ψυχωτικού φάσματος, στην πορεία και στον αριθμό των υποτροπών της νόσου της σχιζοφρένειας και στην ελλιπή ανταπόκριση στην αντιψυχωτική θεραπεία.
Η αύξηση του ρίσκου εμφάνισης ψυχωσικής διαταραχής σε άτομα που είναι χρήστες κάνναβης είναι βιβλιογραφικά εδραιωμένη (Henquet, 2005) και ερευνητικά επιβεβαιωμένη από τις σημαντικότερες μετα-αναλυτικές προσεγγίσεις (Moore et al., 2007 ;Marconi et al., 2016). Ωστόσο, ο νευροβιολογικός μηχανισμός συσχέτισης παραμένει προς διερεύνηση (Marconi et al., 2016).
Ο όρος «τοξική ψύχωση» από χρήση κάνναβης αφορά ένα σύνδρομο το οποίο χαρακτηρίζεται από επιθετική συμπεριφορά και συμπτωματολογία που ομοιάζει με εκείνη που εκδηλώνεται στη σχιζοφρένεια (απόσυρση, αμηχανία, παρανοϊκό ιδεασμό και ψευδαισθήσεις) (Chopra, 1974). Χαρακτηριστικό της ψυχωτικής συμπτωματολογίας από χρήση κάνναβης είναι η αποδρομή των συμπτωμάτων μετά την ολιγοήμερη διακοπή της χρήσης και η πλήρη ανάρρωση μετά το ψυχωτικό επεισόδιο. Σε έρευνα των Linszen et al το 1994, η επανεμφάνιση της ψυχωτικής συμπτωματολογίας συνδέεται με την επανάληψη της χρήσης και διπλάσιο ποσοστό επανεμφάνισης της μετά από καθημερινή χρήση. Η έρευνα αυτή οδήγησε στην υπόθεση της «Ψύχωσης από κάνναβη», μια κλινική οντότητα διαφοροποιημένη από την ψύχωση και την σχιζοφρένεια, βραχείας διάρκειας με αιφνίδια έναρξη η οποία έχει ως εκλυτικό παράγοντα την χρήση κάνναβης.
Οι ερευνητές που ασχολήθηκαν με το φαινόμενο της χρήσης της κάνναβης και τις επιδράσεις που ασκεί στον ανθρώπινο οργανισμό, τείνουν να συμφωνούν ως προς την υπόθεση ότι η χρήση κάνναβης σε νεαρή ηλικία αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης ψυχωτικής διαταραχής. Η μελέτη των Malone και συν. (2010) ενισχύει την υπόθεση της τοξικότητας της ουσίας κατά την ηλικιακή περίοδο της εφηβείας. Όπως φάνηκε, η επίδραση των συστατικών της κάνναβης την ευαίσθητη περίοδο της εφηβείας κατά την οποία συντελείται η νευροαναπτυξιακή διαδικασία του εγκεφάλου, διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο για την εκδήλωση της σχιζοφρένειας (Malone et al., 2010a).
Συμπερασματικά, η ποιότητα της κάνναβης, όσο και η συχνότητα της χρήσης, αυξάνουν τον κίνδυνο νόσησης σε σύγκριση με πληθυσμό. Οι έρευνες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η χρήση κάνναβης είναι καθοριστικής σημασίας για την εκδήλωση σχιζοφρένειας και ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου αυξάνεται με τρόπο εξαρτώμενο από τη συχνότητα χρήσης και την υψηλή δοσολογία της ουσίας. Αξίζει να συνυπολογίσουμε ως παράγοντα το οικογενειακό ιστορικό ψύχωσης καθώς έχει φανεί ερευνητικά ότι άτομα που κάνουν χρήση κάνναβης έχουν περισσότερες πιθανότητες νόσησης συγκριτικά με άτομα με θετικό οικογενειακό ιστορικό που δεν αναφέρουν χρήση (Radhakrishnan et al., 2014). Οι απόψεις των ερευνητών συγκλίνουν στο γεγονός ότι τα άτομα που παρουσιάζουν οικογενειακό ιστορικό στην εκδήλωση της σχιζοφρένειας έχουν περισσότερες πιθανότητες να εκδηλώσουν τη νόσο μετά από χρήση κάνναβης (Stefanis et al., 2004; Degenhardt et al., 2003).
Περαιτέρω μελέτες είναι απαραίτητες για τη διερεύνηση της σχέσης της χρήσης κάνναβης και της ανάπτυξης ψύχωσης. Εξαιρετικά σημαντικό πεδίο μελέτης συνιστά η υπόθεση της πρόκλησης χρόνιων νοητικών διαταραχών και αλλοιώσεων που ενδεχομένως να συσχετίζονται με τη χρήση κάνναβης. Καθοριστικής σημασίας κρίνεται η στροφή των νέων μελετών στη βιολογική επίδραση της κάνναβης καθώς και στις πιθανές φαρμακευτικές ιδιότητες της CBD. Συμπερασματικά, απαιτείται περαιτέρω προσπάθεια σε ότι αφορά την κατανόηση των γενετικών και των περιβαλλοντικών παραγόντων για τον εντοπισμό των ατόμων που είναι πιο ευπαθή ή πιο ανθεκτικά στις επιπτώσεις της κάνναβης στον κίνδυνο εμφάνισης ψύχωσης.
Βιβλιογραφία
Chopra, G. S. (1974). Psychotic Reactions Following Cannabis Use in East Indians. Archives of General Psychiatry, 30(1), 24. https://doi.org/10.1001/archpsyc.1974.01760070014002
Degenhardt, L., Hall, W., & Lynskey, M. (2003). Testing hypotheses about the relationship between cannabis use and psychosis. Drug and Alcohol Dependence, 71(1), 37–48. https://doi.org/10.1016/S0376-8716(03)00064-4
Henquet, C. (2005). The Environment and Schizophrenia: The Role of Cannabis Use. Schizophrenia Bulletin, 31(3), 608–612. https://doi.org/10.1093/schbul/sbi027
Macleod, J. (2007). Cannabis use and psychosis: the origins and implications of an association. Advances in Psychiatric Treatment, 13(6), 400–411. https://doi.org/10.1192/apt.bp.106.003434
Malone, D. T., Hill, M. N., & Rubino, T. (2010a). Adolescent cannabis use and psychosis: epidemiology and neurodevelopmental models. British Journal of Pharmacology, 160(3), 511–522. https://doi.org/10.1111/j.1476-5381.2010.00721.x
Marconi, A., Di Forti, M., Lewis, C. M., Murray, R. M., & Vassos, E. (2016). Meta-analysis of the Association Between the Level of Cannabis Use and Risk of Psychosis. Schizophrenia Bulletin, 42(5), 1262–1269. https://doi.org/10.1093/schbul/sbw003
Moore, T. H., Zammit, S., Lingford-Hughes, A., Barnes, T. R., Jones, P. B., Burke, M., & Lewis, G. (2007). Cannabis use and risk of psychotic or affective mental health outcomes: a systematic review. The Lancet, 370(9584), 319–328. https://doi.org/10.1016/S01406736(07)61162-3
Radhakrishnan, R., Wilkinson, S. T., & Dâ€TMSouza, D. C. (2014). Gone to Pot – A Review of the Association between Cannabis and Psychosis. Frontiers in Psychiatry, 5. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2014.00054
Semple, D. M., McIntosh, A. M., & Lawrie, S. M. (2005). Cannabis as a risk factor for psychosis: systematic review. Journal of Psychopharmacology, 19(2), 187–194. https://doi.org/10.1177/0269881105049040
Stefanis, N. C., Delespaul, P., Henquet, C., Bakoula, C., Stefanis, C. N., & Van Os, J. (2004). Early adolescent cannabis exposure and positive and negative dimensions of psychosis. Addiction, 99(10), 1333–1341. https://doi.org/10.1111/j.1360-0443.2004.00806.x
Wilson, N., & Cadet, J. L. (2009). Comorbid Mood, Psychosis, and Marijuana Abuse Disorders: A Theoretical Review. Journal of Addictive Diseases, 28(4), 309–319. https://doi.org/10.1080/10550880903182960
Βαλεντίνη Πατσέα
Ψυχολόγος-Eκπ. Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια
Msc Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ
ΜΕΠ Κορυδαλλού
