Ο Νοέμβριος φέρνει μαζί του αλλαγές στην καθημερινότητα: χαμηλότερες θερμοκρασίες, βροχές, περισσότερος χρόνος σε κλειστούς χώρους και η αρχή της εορταστικής περιόδου. Για πολλά παιδιά στο φάσμα του αυτισμού, αυτές οι μεταβολές μπορεί να προκαλέσουν άγχος ή δυσκολίες προσαρμογής. Ένα από τα πιο αποτελεσματικά εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι γονείς για να υποστηρίξουν το παιδί τους είναι οι Social Stories.
Τι Είναι οι Social Stories;
Οι Social Stories είναι σύντομες, ξεκάθαρες και θετικές περιγραφές κοινωνικών καταστάσεων. Γράφονται με τρόπο που βοηθά το παιδί να κατανοήσει τι θα συμβεί, γιατί συμβαίνει και ποια είναι η δική του θέση μέσα στη συγκεκριμένη κατάσταση.
Για τα παιδιά με αυτισμό αποτελούν πολύτιμο εργαλείο, καθώς:
- μειώνουν την αβεβαιότητα,
- αυξάνουν την προβλεψιμότητα,
- ενισχύουν την αίσθηση ασφάλειας και ελέγχου.
Γιατί Είναι Χρήσιμες Αυτή την Εποχή;
Ο φθινοπωρινός καιρός συχνά «ανατρέπει» τη συνηθισμένη ρουτίνα: λιγότερο παιχνίδι έξω, αλλαγές στη διαδρομή του σχολείου ή στις εξωσχολικές δραστηριότητες, περισσότεροι ήχοι και άνθρωποι σε κλειστούς χώρους. Παράλληλα, οι εορταστικές προετοιμασίες που ξεκινούν τον Νοέμβριο μπορεί να επιφέρουν αισθητηριακή υπερφόρτωση.
Χρησιμοποιώντας Social Stories, το παιδί προετοιμάζεται για τις αλλαγές αυτές με τρόπο ήρεμο και ελεγχόμενο.
Ενδεικτικά Θέματα
- Αλλαγή Ρουτίνας λόγω Καιρού
Μια Social Story μπορεί να εξηγήσει:
- γιατί δεν μπορούμε να παίξουμε έξω όταν βρέχει,
- ποια παιχνίδια μπορούν να γίνουν μέσα στο σπίτι ή στο σχολείο,
- ότι είναι φυσιολογικό να νιώθει απογοήτευση και πώς μπορεί να τη διαχειριστεί.
- Μετάβαση σε Κλειστούς Χώρους Δραστηριοτήτων
Οι ιστορίες βοηθούν το παιδί να ξέρει τι να περιμένει όταν μπαίνει σε έναν κλειστό χώρο, όπως ένας παιδότοπος ή ένα κέντρο δραστηριοτήτων.
Μπορούν να περιλαμβάνουν αναφορά σε:
- έντονους ήχους ή φώτα,
- το πλήθος των παιδιών,
- κανόνες όπως «περιμένω σειρά»,
- στρατηγικές ηρεμίας (διάλειμμα, ακουστικά, βαθιές αναπνοές).
- Προετοιμασία για τις Εορτές
Οι αλλαγές στη διακόσμηση, οι επισκέψεις, οι πρόβες για γιορτές ή τα οικογενειακά τραπέζια μπορεί να δυσκολέψουν πολλά παιδιά.
Οι Social Stories μπορούν να παρουσιάσουν με ήρεμο τρόπο:
- τι θα αλλάξει στο σπίτι ή στο σχολείο,
- ποιοι άνθρωποι θα παρευρίσκονται,
- τι μπορεί να κάνει το παιδί αν χρειαστεί διάλειμμα.
Πρακτικές Συμβουλές για Γονείς
Για να είναι αποτελεσματικές οι Social Stories, είναι σημαντικό να χρησιμοποιούνται με συνέπεια και απλότητα.
- Διαβάστε την ιστορία πριν συμβεί η αλλαγή, ώστε το παιδί να έχει χρόνο να επεξεργαστεί την πληροφορία.
- Χρησιμοποιήστε σύντομες προτάσεις, καθαρό λεξιλόγιο και θετικό τόνο.
- Προσθέστε φωτογραφίες ή εικόνες από πραγματικά περιβάλλοντα του παιδιού (π.χ. το σχολείο του).
- Επαναλάβετε τη Social Story συχνά, ακόμα και για λίγα λεπτά κάθε μέρα.
- Διδάξτε στο παιδί χρήσιμες φράσεις, όπως «Θέλω διάλειμμα», «Ο θόρυβος με ενοχλεί», «Μπορείς να με βοηθήσεις;».
- Συνδυάστε τη θεωρία με την πράξη: δείξτε στο παιδί τον χώρο ή το καιρικό φαινόμενο που περιγράφει η ιστορία.
Συμπέρασμα
Οι Social Stories αποτελούν ένα απλό αλλά εξαιρετικά αποτελεσματικό μέσο υποστήριξης για παιδιά στο φάσμα του αυτισμού, ιδιαίτερα κατά τις φθινοπωρινές αλλαγές του Νοεμβρίου. Με σωστή χρήση, βοηθούν το παιδί να νιώσει πιο ασφαλές, να κατανοήσει τις αλλαγές και να ανταποκριθεί με μεγαλύτερη άνεση στις καθημερινές του δραστηριότητες.
Διονυσία Χρονοπούλου
Λογοθεραπέυτρια
Ελληνική Βιβλιογραφία
- Φραγκουδάκη, Σ. (2016). Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος: Θεωρία – Αξιολόγηση – Παρέμβαση. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη.
- Γενά, Α. (2002). Αυτισμός: Μια διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
– Περιλαμβάνει κατανόηση κοινωνικής συμπεριφοράς και δομημένης διδασκαλίας. - Καραπέτσας, Γ. (2008). Ο αυτισμός: Διάγνωση – Αντιμετώπιση – Παρέμβαση. Αθήνα: Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα.
- Πολυχρονοπούλου, Σ. (2012). Παιδιά και Έφηβοι με Ειδικές Ανάγκες και Ικανότητες. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
