Τα παιδιά και οι έφηβοι με Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) συχνά δυσκολεύονται να κατανοήσουν και να εφαρμόσουν κοινωνικούς κανόνες, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει την δημιουργία σχέσεων. Ορισμένες από τις βασικές δυσκολίες περιλαμβάνουν:
• Έλλειψη αμοιβαίας κοινωνικής αλληλεπίδρασης, όπως το να διατηρήσουν μια συνομιλία ή να κατανοήσουν μη λεκτικά σήματα επικοινωνίας
• Δυσκολία στην κατανόηση κοινωνικών άγραφων κανόνων
• Περιορισμένα κοινά ενδιαφέροντα με συνομήλικους τους
• Αυξημένος κίνδυνος κοινωνικής απομόνωσης και εκφοβισμού λόγω των δυσκολιών στη κοινωνική προσαρμογή
Ο Ρόλος του Κοινωνικού Λειτουργού στη Διευκόλυνση της Κοινωνικής Ένταξης
Ο κοινωνικός λειτουργός μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην προώθηση της κοινωνικής ένταξης των παιδιών και εφήβων με ΔΑΦ, μέσω στρατηγικών που στοχεύουν στην ενίσχυση των κοινωνικών δεξιοτήτων, της ευαισθητοποίηση του περιβάλλοντος και την δημιουργία υποστηρικτικών πλαισίων.
- Παρεμβάσεις Κοινωνικών Δεξιοτήτων
Τα προγράμματα εκπαίδευσης Κοινωνικών Δεξιοτήτων βοηθούν τα παιδιά και τους εφήβους με ΔΑΦ να κατανοήσουν κοινωνικούς κανόνες. Τεχνικές όπως η κοινωνική ιστορία (socialstories) και ο ρόλος του μοντέλου (modeling) μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη της ενσυναίσθησης και της προσαρμογής σε κοινωνικές καταστάσεις.
- Δικτύωση και Ένταξη σε Κοινότητες
Η διασύνδεση με ομάδες συνομήλικων μέσω αθλητικών, καλλιτεχνικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων μπορεί να δημιουργήσει ευκαιρίες για κοινωνικές αλληλεπιδράσεις. Ο κοινωνικός λειτουργός μπορεί να προτείνει και να διευκολύνει τη συμμετοχή σε δομές, όπως προγράμματα κοινωνικοποίησης, καλοκαιρινές κατασκηνώσεις και ομάδες ειδικών ενδιαφερόντων.
- Ευαισθητοποίηση του Εκπαιδευτικού και Κοινωνικού Περιβάλλοντος
Η ενημέρωση και εκπαίδευση των εκπαιδευτικών, των γονέων και των συνομηλίκων σχετικά με τη ΔΑΦ συμβάλλει στη δημιουργία ενός πιο φιλικού και συμπεριληπτικού περιβάλλοντος. Ο κοινωνικός λειτουργός μπορεί να οργανώσει δράσεις ενημέρωσης και εκπαίδευσης που βοηθούν στην άρση των στερεοτύπων και την προώθηση της ενσυναίσθησης.
- Υποστήριξη της οικογένειας
Η ενίσχυση των γονέων και των φροντιστών είναι ζωτικής σημασίας για την διευκόλυνση της κοινωνικής ανάπτυξης των παιδιών με ΔΑΦ. Ο κοινωνικός λειτουργός μπορεί να παρέχει συμβουλευτική στους γονείς για τρόπους ενίσχυσης των κοινωνικών δεξιοτήτων στο σπίτι και για την διαχείριση προκλήσεων που αφορούν την κοινωνική ένταξη.
Η κοινωνική ένταξη και η ανάπτυξη φιλικών σχέσεων αποτελούν σημαντικό παράγοντα για την ποιότητα ζωής των παιδιών και των εφήβων με ΔΑΦ. Μέσα από στοχευμένες παρεμβάσεις, την προώθηση της κοινωνικής εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης του περιβάλλοντος, ο κοινωνικός λειτουργός μπορεί να συμβάλλει στη δημιουργία ευκαιριών κοινωνικοποίησης και στην πρόληψη της απομόνωσης. Η συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων, από την οικογένεια μέχρι την κοινότητα, είναι απαραίτητη για την επιτυχή ένταξη των ατόμων με ΔΑΦ στο κοινωνικό σύνολο.
Κοινωνική Λειτουργός
Κατσούδα Έλενα
Βιβλιογραφία
- Bauminger, N., &Kasari, C. (2000). “Loneliness and Friendship in High – Functioning Children with Autism”. Child Development, 71(2), 447-456.
- Carter, E. W., Harvey, M. N., Taylor, C., &Gotham, K. (2013). “Social Inclusion of Adolescents with Autism Spectrum Disorders”. Journal of Autism and Developmental Disorders, 43(1), 41-51.
- Παπαγεωργίου, Γ. (2018). Κοινωνική Ένταξη και Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος: Θεωρία και Πρακτικές Παρέμβασης. Αθήνα: Εκδόσεις Πεδίο.
