Η σχιζοφρένεια είναι μια χρόνια και σοβαρή ψυχική διαταραχή που επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο ένα άτομο αντιλαμβάνεται, σκέφτεται και βιώνει τον κόσμο γύρω του. Πρόκειται για μια πολύπλοκη ασθένεια που χαρακτηρίζεται από συμπτώματα όπως παραισθήσεις, ψευδαισθήσεις, αποδιοργανωμένη σκέψη, και κοινωνική απόσυρση. Περιορίζει την ικανότητα του ατόμου να ανταπεξέρχεται στις καθημερινές του δραστηριότητες και συχνά έχει σημαντικές συνέπειες στις προσωπικές του σχέσεις, στην κοινωνική του ζωή και στην επαγγελματική του πορεία (Freedman, R. 2003).
Πρόκειται για μια πολύπλοκη κατάσταση που συχνά οδηγεί σε σημαντική πτώση των νοητικών λειτουργιών, επηρεάζοντας τη μνήμη, την προσοχή, την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων και τη γενικότερη γνωστική επεξεργασία.Η πτώση των νοητικών λειτουργιών στη σχιζοφρένεια περιλαμβάνει διαταραχές στις βασικές γνωστικές διαδικασίες που είναι απαραίτητες για την καθημερινή λειτουργικότητα (Keefe, R. S., &Harvey, P. D. 2012):
- Μνήμη και Μάθηση: Τα άτομα με σχιζοφρένεια συχνά δυσκολεύονται να διατηρούν πληροφορίες και να ανακαλούν πρόσφατες εμπειρίες. Ειδικότερα, η εργαζόμενη μνήμη, η οποία αφορά τη συγκράτηση και την επεξεργασία πληροφοριών για σύντομο χρονικό διάστημα, επηρεάζεται σημαντικά.
- Προσοχή και Συγκέντρωση: Οι γνωστικές δυσλειτουργίες στη σχιζοφρένεια περιλαμβάνουν τη δυσκολία συγκέντρωσης, κάτι που εμποδίζει τα άτομα να παραμένουν συγκεντρωμένα σε μια εργασία ή συνομιλία.
- Εκτελεστικές Λειτουργίες: Η λήψη αποφάσεων, η επίλυση προβλημάτων και ο σχεδιασμός αποτελούν ικανότητες που επηρεάζονται από τη σχιζοφρένεια. Η αδυναμία του ατόμου να ολοκληρώσει οργανωμένα εργασίες ή να ακολουθήσει συγκεκριμένα βήματα για την επίλυση ενός προβλήματος, επηρεάζει σημαντικά την αυτονομία και την προσαρμοστικότητά του.
- Κοινωνική Αντίληψη και Συναίσθημα: Πολλοί ασθενείς αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην αναγνώριση των συναισθημάτων και των προθέσεων των άλλων. Αυτή η κοινωνική δυσλειτουργία μπορεί να οδηγήσει σε παρανοήσεις και σύγκρουση στις διαπροσωπικές τους σχέσεις.
Η πτώση των νοητικών λειτουργιών είναι ένας βασικός λόγος για τον οποίο τα άτομα με σχιζοφρένεια δυσκολεύονται να συμμετέχουν ενεργά στην κοινωνική και επαγγελματική ζωή. Οι γνωστικές αυτές διαταραχές επηρεάζουν αρνητικά την ικανότητά τους να ανταποκριθούν σε βασικές απαιτήσεις, όπως η διατήρηση μιας δουλειάς, η διαχείριση των καθημερινών υποχρεώσεων και η ανάπτυξη σχέσεων (Bowie, C. R., &Harvey, P. D. 2006).
Η γνωστική δυσλειτουργία δεν σχετίζεται μόνο με τα «θετικά» συμπτώματα της διαταραχής, αλλά συνιστά έναν ξεχωριστό άξονα της σχιζοφρένειας, με αποτέλεσμα οι πάσχοντες να αντιμετωπίζουν δυσκολίες ακόμα και όταν τα ψυχωτικά συμπτώματα βρίσκονται υπό έλεγχο(Bowie, C. R., &Harvey, P. D. 2006).
Η γνωστική πτώση είναι ένα από τα πιο βασικά και περιοριστικά στοιχεία της σχιζοφρένειας, καθώς επηρεάζει σε βάθος την ποιότητα ζωής και την κοινωνική λειτουργικότητα των ατόμων με τη διαταραχή. Η κατανόηση της σχέσης ανάμεσα στη σχιζοφρένεια και τη γνωστική δυσλειτουργία είναι κρίσιμη, καθώς μόνο με την κατάλληλη παρέμβαση και θεραπευτική στήριξη μπορούν τα άτομα αυτά να βελτιώσουν την καθημερινότητά τους και να αναπτύξουν λειτουργικές δεξιότητες που θα τους επιτρέψουν να ζουν με μεγαλύτερη ανεξαρτησία και ικανοποίηση (Owen, M. J., Sawa, A., &Mortensen, P. B.2016).
ΚΥΡΙΑΖΟΠΟΥΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΣ
ΟΙΚΟΤΡΟΦΕΙΟ ΑΤΤΙΚΗ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Freedman, R. (2003). Schizophrenia. New England Journal of Medicine, 349(18), 1738-1749.
Keefe, R. S., & Harvey, P. D. (2012). “Cognitive impairment in schizophrenia.” Handbook of Experimental Pharmacology, 213, 11-37.
Bowie, C. R., & Harvey, P. D. (2006). “Cognition in schizophrenia: Impairments, determinants, and functional importance.” PsychiatricClinics of North America, 29(3), 613-633.
Owen, M. J., Sawa, A., & Mortensen, P. B. (2016). Schizophrenia. The Lancet, 388(10039), 86-97.
