Η ψύχωση αποτελεί σοβαρή διαταραχή της σκέψης και της αντίληψης, που συχνά συνδέεται με τη σχιζοφρένεια και άλλες ψυχωσικές διαταραχές. Η κατανάλωση ουσιών όπως η καφεΐνη και η νικοτίνη είναι ιδιαίτερα συχνή στον πληθυσμό των ψυχικά ασθενών και φαίνεται να επηρεάζει την πορεία της ψύχωσης με σύνθετους τρόπους.
Καφεΐνη και Ψύχωση
Η καφεΐνη είναι ένα ψυχοδιεγερτικό που δρα μέσω ανταγωνισμού των υποδοχέων της αδενοσίνης, με αποτέλεσμα την αυξημένη διέγερση του κεντρικού νευρικού συστήματος. Αν και σε μέτριες δόσεις μπορεί να βελτιώνει τη συγκέντρωση, σε υψηλές δόσεις έχει συνδεθεί με την πρόκληση ή επιδείνωση ψυχωτικών συμπτωμάτων, ιδιαίτερα σε ευάλωτα άτομα (Fredholm et al., 1999). Οι ασθενείς με σχιζοφρένεια συχνά καταναλώνουν αυξημένες ποσότητες καφεΐνης, γεγονός που μπορεί να οφείλεται τόσο σε αυτοθεραπευτικές προσπάθειες όσο και σε φαρμακολογικές αλληλεπιδράσεις (Smith et al., 2020).
Νικοτίνη και Ψύχωση
Η νικοτίνη δρα μέσω των νικοτινικών υποδοχέων ακετυλοχολίνης και επιδρά στο σύστημα της ντοπαμίνης, νευροδιαβιβαστή που εμπλέκεται στην εμφάνιση της ψύχωσης. Η χρήση νικοτίνης σε άτομα με σχιζοφρένεια είναι εξαιρετικά διαδεδομένη, με ποσοστά που ξεπερνούν το 70% (Gurillo et al., 2015). Η νικοτίνη μπορεί να παρέχει προσωρινή ανακούφιση από τα αρνητικά συμπτώματα ή τις παρενέργειες των αντιψυχωσικών φαρμάκων, ωστόσο μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την πορεία της νόσου και να τροποποιήσει τη φαρμακοκινητική ορισμένων φαρμάκων (de Leon & Diaz, 2005).
Συνδυαστική Χρήση Καφεΐνης και Νικοτίνης
Η συνδυασμένη κατανάλωση καφεΐνης και νικοτίνης ενδέχεται να έχει αθροιστικές ή ακόμα και συνεργιστικές επιδράσεις στο ντοπαμινεργικό σύστημα, αυξάνοντας τον κίνδυνο ψυχωσικών εκδηλώσεων ή παροξύνσεων (Kelly & McMahon, 1999). Επιπλέον, η νικοτίνη επιταχύνει τον μεταβολισμό της καφεΐνης, γεγονός που μπορεί να οδηγεί σε υπερκατανάλωση από άτομα που προσπαθούν να διατηρήσουν τα διεγερτικά της αποτελέσματα (Olmos & Raskin, 2021).
Κλινικές Επιπτώσεις
Η αξιολόγηση της χρήσης καφεΐνης και νικοτίνης πρέπει να αποτελεί μέρος της διαγνωστικής και θεραπευτικής προσέγγισης σε άτομα με ψύχωση. Η εκπαίδευση των ασθενών και η παρακολούθηση πιθανών αλληλεπιδράσεων με την αντιψυχωσική φαρμακοθεραπεία είναι κρίσιμες για τη συνολική διαχείριση (Parks et al., 2006).
Συμπεράσματα
Η κατανάλωση καφεΐνης και νικοτίνης επηρεάζει με πολύπλοκους τρόπους την ψυχική υγεία, ιδιαίτερα στην ψύχωση. Η επιστημονική τεκμηρίωση υπογραμμίζει την ανάγκη για ενσωμάτωση της διαχείρισης αυτών των ουσιών στα θεραπευτικά πρωτόκολλα για άτομα με ψυχωτικές διαταραχές.
Βιβλιογραφία
- Fredholm, B. B., Bättig, K., Holmén, J., Nehlig, A., & Zvartau, E. E. (1999). Actions of caffeine in the brain with special reference to factors that contribute to its widespread use. Pharmacological Reviews, 51(1), 83–133. https://doi.org/10.1124/pr.51.1.83
- Smith, R. C., Yuan, H., Allen, C., & Sun, X. (2020). Caffeine intake and levels in smokers with schizophrenia and bipolar disorder. Psychiatric Times. Retrieved from https://www.psychiatrictimes.com/view/caffeine-intake-and-levels-in-smokers-with-schizophrenia-and-bipolar-disorder
- Gurillo, P., Jauhar, S., Murray, R. M., & MacCabe, J. H. (2015). Does tobacco use cause psychosis? Systematic review and meta-analysis. The Lancet Psychiatry, 2(8), 718-725. https://doi.org/10.1016/S2215-0366(15)00152-2
- de Leon, J., & Diaz, F. J. (2005). A meta-analysis of worldwide studies demonstrates an association between schizophrenia and tobacco smoking behaviors. Schizophrenia Research, 76(2–3), 135–157. https://doi.org/10.1016/j.schres.2005.02.010
- Kelly, D. L., & McMahon, R. P. (1999). Combined effects of caffeine and nicotine on psychotic symptoms: Evidence from patients with schizophrenia. Psychiatric Services, 49(11), 1415–1417. https://doi.org/10.1176/ps.49.11.1415
- Olmos, A., & Raskin, S. (2021). Coffee, cigarettes, and meds: What are the metabolic effects? Psychiatric Times. Retrieved from https://www.psychiatrictimes.com/view/coffee-cigarettes-and-meds-what-are-metabolic-effects
- Parks, J. J., Svendsen, D., Singer, P., & Foti, M. E. (2006). Morbidity and mortality in people with serious mental illness. National Association of State Mental Health Program Directors Medical Directors Council. Retrieved from https://www.nasmhpd.org/sites/default/files/Mortality%20and%20Morbidity%20Final%20Report%208.18.08.pdf
