Είναι γνωστό πως η άσκηση και η γυμναστική αποτελούν σημαντικότατους παράγοντες καλής σωματικής υγείας. Ωστόσο, εκτός από τα σωματικά οφέλη, η άσκηση έχει σημαντικό ρόλο και στην ψυχική υγεία και ευεξία του ατόμου. Επομένως είναι εύλογο να αναρωτηθούμε κατά πόσο μπορεί η άσκηση να αποτελέσει αποτρεπτικό παράγοντα και παράγοντα μείωσης της νοσηρότητας των ψυχικών ασθενειών.
Από την αρχαιότητα κιόλας, η ρήση “Νους υγιής, εν σώματι υγιεί” έδινε την αίσθηση πως η καλή ψυχική κατάσταση ενός ατόμου εξαρτάται άμεσα και από την σωματική του υγεία. Πολλές μελέτες έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα και δείχνουν την σημασία της σωματικής άσκησης για τα άτομα που αντιμετωπίζουν ψυχικές ασθένειες (τόσο ήπιας έντασης όσο και ασθένειες όπως η ψύχωση).
Η άσκηση, οποιασδήποτε μορφής, προκαλεί αλλαγές στο σώμα ενός ατόμου και κυρίως σε ό,τι σχετίζεται με την πίεση του αίματος, την καρδιοαγγειακή δραστηριότητα, την απώλεια του βάρους και την αποφυγή χρόνιων ασθενειών. Οι σωματικές και φυσιολογικές αλλαγές όμως που παρατηρούνται σε ένα άτομο, μπορούν άμεσα να επιδράσουν και στην διάθεση του, την αυτοεκτίμηση του και τα επίπεδα του άγχους του (Mikkelsenet. al, 2017). Σημαντικό ρόλο στην καλή διάθεση, την αντοχή του παρατεταμένου πόνου αλλά και του στρες, έχουν οι ενδορφίνες. Μια έρευνα (Antuneset. al, 2016)έδειξε πως οι αθλητές ύστερα από έντονη άσκηση αναφέρουν αίσθημα ευεξίας, καταστολής και αναλγησίας. Τα επίπεδα των ενδορφινών ύστερα από έντονη άσκηση φάνηκαν να είναι υψηλά. Επομένως φαίνεται πως οι ενδορφίνες, που παράγονται για την καταπολέμηση του στρες, σημειώνουν αύξηση και ύστερα από σωματική άσκηση.
Πολλές είναι οι μελέτες που δείχνουν την σχέση μεταξύ ψυχικής υγείας και σωματικής άσκησης. Μάλιστα, μία από αυτές καταδεικνύει και την σημασία που έχει η σωματική άσκηση στην μείωση της αυτοκτονικότητας των ασθενών (Grasdalsmoenet. al, 2020) ενώ αναφέρει και πως σημασία δεν έχει μόνο απλώς να γίνεται η σωματική άσκηση αλλά και η συχνότητα και η ένταση με την οποία γίνεται. Παρατηρείται πως μειώθηκαν τα ποσοστά αυτοκτονικού ιδεασμού ύστερα από έντονη άσκηση.
Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί η σημασία της αερόβιας γυμναστικής στην ψυχική υγεία. Πιο συγκεκριμένα, φαίνεται πως η αερόβια γυμναστική έχει συνδεθεί με την μείωση των γνωστικών ελλειμάτων που προκαλούνται σε ψυχωτικά επεισόδια. Η αερόβια γυμναστική προκαλεί αύξηση του όγκου του ιππόκαμπου, πράγμα που φαίνεται να βελτιώνει βραχυπρόθεσμα τους σχιζοφρενικούς ασθενείς ως προς την λεκτική τους μνήμη (Nuechterleinet. al, 2023) αλλά και ως προς τα αρνητικά συμπτώματα της νόσου (Sabeet. al, 2020). Επίσης φαίνεται πως η αερόβια γυμναστική δεν έχει οφέλη μόνο για την σχιζοφρένεια αλλά και για την κατάθλιψη και το άγχος (Smith&Merwin, 2021).
Καταλήγοντας, η σωματική μας υγεία είναι σημαντική και πρέπει να την φροντίζουμε. Το ίδιο όμως και η ψυχική. Η σωματική άσκηση και η γυμναστική αποτελούν τρόπο εξάσκησης και για τα δύο. Η συμβολή της άσκησης στην εξάλειψη και μείωση των συμπτωμάτων των ψυχικών διαταραχών αποτελεί παράγοντα για να κατανοήσουμε πόσο σημαντικό είναι να εξασκούνται άτομα με ψυχικές διαταραχές και να φροντίζουν την σωματική τους κατάσταση. Τα κέντρα Ημέρας και δομές ψυχικής υγείας τα οποία διαθέτουν προγράμματα γυμναστικής και άλλων μορφών σωματικής άσκησης στην ουσία συμβάλλουν στην καλύτερη και πιο ολιστική αποκατάσταση των ληπτών υπηρεσιών υγείας σε πολλούς τομείς.
ΒΕΝΕΤΙΑ ΠΡΑΠΑ – Οικοτροφείο «Αττική»
Antunes, H. K. M., Leite, G. S. F., Lee, K. S., Barreto, A. T., DosSantos, R. V. T., deSá Souza, H., … & de Mello, M. T. (2016). Exercise deprivation increases negative mood in exercise-addicted subjects and modifies their biochemical markers. Physiology & behavior, 156, 182-190.
Grasdalsmoen, M., Eriksen, H. R., Lønning, K. J., & Sivertsen, B. (2020). Physical exercise, mental health problems, and suicide attempts in university students. BMC psychiatry, 20, 1-11.
Mikkelsen, K., Stojanovska, L., Polenakovic, M., Bosevski, M., & Apostolopoulos, V. (2017). Exercise and mental health. Maturitas, 106, 48-56.
Nuechterlein, K. H., McEwen, S. C., Ventura, J., Subotnik, K. L., Turner, L. R., Boucher, M., … & Hayata, J. N. (2023). Aerobic exercise enhances cognitive training effects in first-episode schizophrenia: randomized clinical trial demonstrates cognitive and functional gains. Psychological Medicine, 53(10), 4751-4761.
Sabe, M., Kaiser, S., &Sentissi, O. (2020). Physical exercise for negative symptoms of schizophrenia: Systematic review of randomized controlled trials and meta-analysis. General hospital psychiatry, 62, 13-20.
Smith, P. J., & Merwin, R. M. (2021). The role of exercise in management of mental health disorders: an integrative review. Annualreview of medicine, 72(1), 45-62.
