Ένα ψυχωσικό επεισόδιο δεν εγκαθίσταται αιφνίδια και άμεσα, αλλά υπάρχει μια σταδιακή εξέλιξη προς αυτό. Τα άτομα, που θα νοσήσουν από τον γενικό πληθυσμό, πληρούν κάποιους παράγοντες κινδύνου, οι οποίοι μπορούν να οδηγήσουν με υψηλές πιθανότητες, αλλά όχι εκατό τοις εκατό, στην εμφάνιση ψυχωσικής συνδρομής εντός ενός με δύο έτη.
Η ανίχνευση αυτών των ατόμων εξαιρετικά υψηλού κινδύνου για ψύχωση (Ultra High Risk for psychosis-UHR) εμπίπτουν σε τρεις διαφορετικές ομάδες.
- Μία πρώτη ομάδα είναι τα άτομα με Αραιά Εμφανιζόμενα Θετικά Συμπτώματα (Attenuated Positive Symptoms-APS) και παρουσιάζουν παράδοξη σκέψη, ομιλία,συμπεριφορά και εμφάνιση, αντιληπτικές διαταραχές, παρανοειδείς ιδέες με μια συχνότητα εμφάνισης για μερικές φορές ανά εβδομάδακαι διαρκούν τουλάχιστον για μια εβδομάδα, αλλά όχι περισσότερο από πέντε έτη. Η πεποίθηση των ατόμων για την ορθότητα των εμπειριών τους είναι έντονη.
- Η δεύτερη ομάδα ατόμων με Βραχέα – Περιορισμένα Διαλείποντα Ψυχωσικά Συμπτώματα (Brief Limited Intermittent Psychotic Symptoms-BLIPS) παρουσιάζει παράδοξη σκέψη και ομιλία,αντιληπτικές διαταραχές, ιδέες αναφοράς και παρανοϊκό ιδεασμό, αλλά είναι παροδικά. Αυτό σημαίνει ότι το επεισόδιο δεν θα πρέπει να διαρκεί πάνω από μία εβδομάδα και τα συμπτώματα υποχωρούν χωρίς φαρμακευτική αγωγή.
- Τέλος, υπάρχουν και Παράγοντες Κινδύνου, που αφορούν Χαρακτηριστικά ή Καταστάσεις (Trait and State Risk Factors-TSRF) και εμπίπτουν άτομα με σχιζότυπη διαταραχή προσωπικότητας ή έναν πρώτου βαθμού συγγενή με ψυχωσική διαταραχή. Επίσης, παρατηρείται σημαντική έκπτωση στην ψυχική υγεία ή την λειτουργικότητα για τουλάχιστον ένα μήνα.
Οι ειδικοί ψυχικής υγείας μέσω ειδικά δομημένων συνεντεύξεων και ψυχομετρικών εργαλείων εντοπίζουν τα άτομα εξαιρετικά υψηλού κινδύνου για ψύχωση με στόχο την έγκαιρη φαρμακευτική και ψυχοθεραπευτική παρέμβαση και σκοπό όχι μόνο την θεραπεία, αλλά και την πρόληψη.
Πρώιμες Ψυχωσικές Εκδηλώσεις: Σημεία, Συμπτώματα &Παρεμβάσεις, Κονταξάκης Β., Κόλλιας Κ., Χαβάκη-Κονταξάκη Μ., Βήτα Ιατρικές Εκδόσεις ΜΠΕ, 2008.
Μπαντούνα Γρηγορία-Ισμήνη
Ψυχολόγος Υγείας MSc, Συνθετική Ψυχθεραπεύτρια
Μονάδα Έγκαιρης Παρέμβασης στην Ψύχωση
