Η κριτική σκέψη είναι η ικανότητα να αξιολογούμε και να αναλύουμε κάτι πριν το αποδεχτούμε ως αληθινό ή αξιόπιστο. Αυτή η δεξιότητα μας επιτρέπει όχι μόνο να γνωρίζουμε κάτι, αλλά και να κατανοούμε τους λόγους που κρύβονται πίσω από αυτό.
Επίσης, είναι μια σύνθετη νοητική διαδικασία που ακολουθεί το ανθρώπινο μυαλό για τη λήψη αποφάσεων και την επίλυση προβλημάτων. Ωστόσο, τα συναισθήματα παίζουν σημαντικό ρόλο στην κριτική σκέψη και συχνά επηρεάζουν τις αποφάσεις μας.
Τα άτομα με αυτισμό μπορεί να αντιμετωπίζουν δυσκολία στην ανάπτυξη αυτής της ικανότητας , λόγω της αδυναμίας τους στην κατανόηση κοινωνικών καταστάσεων , επικοινωνιακών σημάτων και συναισθημάτων των άλλων .
Η κριτική ικανότητα στα άτομα με αυτισμό μπορεί να επηρεάζονται στους εξής τομείς:
- Κοινωνική αλληλεπίδραση: τα άτομα με αυτισμό συχνά δυσκολεύονται να κατανοήσουν και να ερμηνεύσουν τις κοινωνικές ενδείξεις και την μη λεκτική επικοινωνία ( εκφράσεις προσώπου ή γλώσσα του σώματος).
- Γλώσσα και επικοινωνία: η κριτική σκέψη είναι απαραίτητη για την κατανόηση και την χρήση της γλώσσας με τον κατάλληλο τρόπο σε διαφορετικά περιβάλλοντα . Τα άτομα αυτά μπορεί να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην κατανόηση της μεταφορικής γλώσσας, του χιούμορ ή των πιο σύνθετων γλωσσικών διαρθρώσεων.
- Αναγνώριση και επεξεργασία συναισθημάτων: Η κριτική σκέψη επιτρέπει την ανάλυση και την κατανόηση των συναισθημάτων , τόσο των δικών τους όσο και των άλλων.Οι δυσκολίες στην κριτική σκέψη μπορούν να οδηγήσουν σε δυσκολία στην αναγνώριση των συναισθημάτων και στην διαχείριση τους , κάτι που μπορεί να επηρεάσει τις κοινωνικές σχέσεις και την ψυχική ευημερία.
- Λήψη αποφάσεων και επίλυση προβλημάτων: Η ικανότητα να αναλύει κανείς μια κατάσταση και να επιλέγει την καλύτερη λύση μπορεί να είναι περιορισμένη. Οι αποφάσεις μπορεί να βασίζονται σε πιο άμεσες , κυριολεκτικές αντιλήψεις , παρά σε μια πολυδιάστατη και κριτική ανάλυση της κατάστασης.
- Διαχείριση αλλαγών και ευελιξία σκέψης : τα άτομα με αυτισμό συχνά επιθυμούν ρουτίνες και προβλέψιμο περιβάλλον. Η κριτική ικανότητα μπορεί να επηρεάσει τη δυνατότητά τους να προσαρμοστούν σε αλλαγές ή να δουν καταστάσεις από διαφορετικές οπτικές γωνίες , γεγονός που μπορεί να προκαλέσει άγχη και δυσκολίες στην προσαρμογή.
- Μάθηση και ακαδημαϊκή επίδοση: Η ικανότητα να κρίνουν πληροφορίες, να συγκρίνουν και να αναλύουν δεδομένα είναι σημαντική για την μάθηση . η κριτική σκέψη επηρεάζει τις στρατηγικές μάθησης και την ικανότητα ανάλυσης και επίλυσης ακαδημαϊκών ζητημάτων.
Λογοθεραπευτική παρέμβαση για την ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας:
Η λογοθεραπευτική παρέμβαση για την ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας στα άτομα με αυτισμό εστιάζει στην ενίσχυση δεξιοτήτων που αφορούν την κατανόηση , αξιολόγηση και επεξεργασία πληροφοριών , καθώς και την λήψη αποφάσεων και την έκφραση γνώμης .
- Εκπαίδευση στην αναγνώριση συναισθημάτων και προθέσεων :τα άτομα με αυτισμό συχνά έχουν δυσκολία να κατανοήσουν τα συναισθήματα και τις προθέσεις των άλλων. Οι λογοθεραπευτές χρησιμοποιούν δραστηριότητες που προάγουν την αναγνώριση συναισθημάτων όπως εικόνες ή ιστορίες , για να βοηθήσουν τα άτομα να κατανοήσουν τις αντιδράσεις και τις σκέψεις των άλλων.
- Εξάσκηση στην ανάλυση καταστάσεων : προσφορά δραστηριοτήτων που απαιτούν ανάλυση καταστάσεων και υποθέσεων για να αναπτύξουν την ικανότητα λογικής σκέψης , π.χ. μέσω προσομοιώσεων κοινωνικών καταστάσεων ή βιβλίων με ηθικά διλλήματα.
- Διαρθρωμένη επικοινωνία: παροχή εργαλείων που βοηθούν τα άτομα να οργανώσουν την σκέψη τους, να εκφράσουν σαφώς τις απόψεις τους να αναγνωρίσουν αιτίες και συνέπειες.
- Ανάπτυξη στρατηγικών επίλυσης προβλημάτων:ενθάρρυνσητης σκέψης που βασίζεται στη λογική και στην αναγνώριση πολλαπλών λύσεων σε προβλήματα , προκειμένου να ενισχυθεί η ικανότητα λήψης αποφάσεων.
- Χρήση οπτικών βοηθημάτων και τεχνολογίας: Χρήση εικόνων, διαγραμμάτων και ψηφιακών εργαλείων για την ενίσχυση της κατανόησης και την υποστήριξη ανάπτυξης κριτικής σκέψης.
Η λογοθεραπεία μπορεί να προσαρμοστεί σύμφωνα με τις ατομικές ανάγκες του κάθε ατόμου με αυτισμό, λαμβάνοντας υπόψη τις δυσκολίες του στο πεδίο της επικοινωνίας, του συναισθηματικού και κοινωνικού τομέα.
Βιβλιογραφία:
https://autismgreece.gr/el/ti-einai-o-aftismos/therapeftiki-antimetopisi
https://repo.lib.duth.gr/jspui/handle/123456789/11308
https://psychomotor-athens.gr/arthra/logotherapeia/anaptiksi-tis-kritikis-skepsis-sta-paidia-mas/
Λογοθεραπεύτρια
Τσούλου Ζωή
