Η ψυχοεκπαίδευση σε ένα γενικό πλαίσιο ορίζεται ως μια διαδικασία παροχής συστηματικής, ευρείας και επικαιροποιημένης πληροφόρησης σχετικά με μια ασθένεια (σωματικής ή ψυχικής υγείας) ή κατάσταση, συμπεριλαμβανομένης της διάγνωσης και της θεραπείας της.
Η ψυχοεκπαίδευση αποτελεί μια σημαντική διαδικασία στην πορεία της θεραπείας καθώς μπορεί να βοηθήσει αφενός το άτομο που αντιμετωπίζει τα συμπτώματα και αφετέρου τα μέλη-φροντιστές.
Πιο συγκεκριμένα, η ψυχοεκπαίδευση σε μια οικογένεια στην οποία ένα από τα μέλη της εκφράζει ψυχωσική συμπτωματολογία μπορεί να λάβει τις εξής μορφές:
•Ενημέρωση για τη διαταραχή
•Ενημέρωση για τα συμπτώματα που εκφράζονται λόγω της διαταραχής
•Αναφορά στη σημασία τήρησης του θεραπευτικού συμβολαίου
•Ενημέρωση της σημασίας που έχει η ορθή λήψη της φαρμακευτικής αγωγής
•Διαμόρφωση ενός σχεδίου σε περίπτωση κάποιας μη αναμενόμενης ανάγκης
•Εκπαίδευση σε διάφορους τρόπους διαχείρισης των πιθανών υποτροπών (Golightley & Goemans, 2020)
Η σημασία της ψυχοεκπαίδευσης στο πρώτο ψυχωσικό επεισόδιο είναι μεγάλη καθώς:
Πρώιμη Παρέμβαση: Η ψυχοεκπαίδευση βοηθά στην αναγνώριση των πρώτων συμπτωμάτων, επιτρέποντας την έγκαιρη παρέμβαση και μειώνοντας τη διάρκεια της μη θεραπευόμενης ψύχωσης (Marshall & Rathbone, 2011).
Μείωση του Άγχους και του Φόβου: Με την παροχή πληροφοριών σχετικά με την ψύχωση, η ψυχοεκπαίδευση μπορεί να μειώσει το άγχος και τον φόβο που αισθάνονται οι εξυπηρετούμενοι και οι οικογένειές τους (Colom & Vieta, 2006).
Βελτίωση της Συμμόρφωσης στη Θεραπεία: Η κατανόηση της σημασίας της φαρμακευτικής αγωγής και των θεραπευτικών διαδικασιών βοηθά στην καλύτερη συμμόρφωση του εξυπηρετούμενου στις θεραπευτικές οδηγίες (Lincoln et al., 2007).
Ενίσχυση της Υποστήριξης από την Οικογένεια: Εκπαιδεύοντας τους φροντιστές, η ψυχοεκπαίδευση βελτιώνει την υποστήριξη από την οικογένεια, που είναι κρίσιμη για την ανάκαμψη του εξυπηρετούμενου (McFarlane et al., 2003).
Ανάπτυξη Δεξιοτήτων Αντιμετώπισης: Παρέχονται πρακτικές στρατηγικές για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και των καθημερινών προκλήσεων που προκύπτουν από την ψύχωση έτσι ώστε το άτομο να μπορεί να διατηρήσει ένα καλό βιοτικό επίπεδο (Gleeson et al., 2009).
Ρενιέρη Στυλιανή
Κοινωνική Λειτουργός
Μονάδα Έγκαιρης Παρέμβασης
Βιβλιογραφικές πηγές
Colom, F., & Vieta, E. (2006). Psychoeducation manual for bipolar disorder. Cambridge University Press.
Gleeson, J. F., Cotton, S. M., Alvarez-Jimenez, M., Wade, D., Crisp, K., Newman, B., Spiliotacopoulos, D., & Castle, D. (2009). A randomized controlled trial of relapse prevention therapy for first-episode psychosis patients. Journal of Clinical Psychiatry, 70(4), 477-486. https://doi.org/10.4088/JCP.08m04265
Golightley M., Goemans R. (2020). Social Work and Mental Health. Learning Matters.
Marshall, M., & Rathbone, J. (2011). Early intervention for psychosis. Cochrane Database of Systematic Reviews, (6). https://doi.org/10.1002/14651858.CD004718.pub3
McFarlane, W. R., Dixon, L., Lukens, E., & Lucksted, A. (2003). Family psychoeducation and schizophrenia: A review of the literature. Journal of Marital and Family Therapy, 29(2), 223-245. https://doi.org/10.1111/j.1752-0606.2003.tb01202.x
Lincoln, T. M., Wilhelm, K., & Nestoriuc, Y. (2007). Effectiveness of psychoeducation for relapse, symptoms, knowledge, adherence, and functioning in psychotic disorders: A meta-analysis. Schizophrenia Research, 96(1-3), 232-245.
