Η Folie à deux είναι μια σπάνια ψυχική διαταραχή που μπορεί να εμφανιστεί σε δύο ή περισσότερα άτομα που έχουν στενή συναισθηματική επαφή, αλλά μόνο το ένα από αυτά πάσχει από πραγματική ψυχωτική διαταραχή.
Οι παραισθήσεις του ψυχικά ασθενή μεταδίδονται σε άλλα άτομα που έρχονται σε επαφή μαζί του και εξαφανίζονται όταν χωρίσουν και πάψουν να συναναστρέφονται. Η ψυχική ασθένεια σε ένα κυρίαρχο άτομο έχει συχνότερα σχιζοφρενικό χαρακτήρα. Η αρχική εμμονή με ένα κυρίαρχο πρόσωπο και οι επαγόμενες παραληρητικές ιδέες είναι χρόνιας φύσης και ως προς το περιεχόμενο είναι συχνά με ιδέες καταδίωξης, ιδέες επιρροής, δηλητηρίασης ή μεγαλοπρέπειας. Οι παραπλανητικές σκέψεις μεταδίδονται μόνο σε ειδικές περιστάσεις, όταν η ομάδα έχει στενές επαφές και είναι απομονωμένη από άλλες γλώσσες, πολιτισμό ή γεωγραφία. Η επαγόμενη παραληρητική διαταραχή συναντάται πολύ σπάνια, αλλά η παρουσία της δεν αποκλείει αυτή τη διάγνωση.
Όπως επισημάνθηκε παραπάνω, η Επαγόμενη Παραληρητική Διαταραχή ή Κοινή Ψύχωση είναι ένα σπάνιο ψυχιατρικό σύνδρομο το οποίο περιλαμβάνει τη μεταφορά μιας παραληρητικής πεποίθησης και ή ανώμαλης συμπεριφοράς από ένα άτομο σε ένα άλλο ή σε άλλα άτομα, τα οποία έχουν στενή σχέση με το πρωτεύον πάσχον άτομο. Ο όρος επαγόμενη παραληρητική διαταραχή χρησιμοποιείται στο ICD 10 (F 24) και η κοινή ψυχωτική διαταραχή στο DSM V (297.3) [ DSM-V TM. 2013, The ICD-10, 1992]. Ηδιαταραχή αυτήσυνήθως παρατηρείται σεζευγάρια που έχουν στενή σχέση και θαεμφανίζουν πανομοιότυπο περιεχόμενο του παραληρηματικού συστήματος και αποδείξεις ότι οι σύντροφοι μοιράζονται, υποστηρίζουν και αποδέχονται ο ένας την παραίσθηση του άλλου. Συνήθως, ο ψυχικά ασθενής σύντροφος πάσχει από σχιζοφρενική νόσο και ο «υγιής» σύντροφος είναι σύζυγος, παιδί ή στενός συγγενής. Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας είναι ότι συνήθως ζουν σε κοινωνική ή φυσική απομόνωση. Ανάλογα με τον αριθμό των εμπλεκόμενων ατόμων το σύνδρομο αναφέρεται ως: folie a’ deux, folie a’ trois, folie a’ quatre, folie a’ famille ή ακόμη και folie a’ pluisiers.Έχουν προταθεί διάφορες υποκατηγορίες του folie a deux για να περιγράψουν τον τρόπο με τον οποίο η παραληρητική πεποίθηση γίνεται αποδεκτή από περισσότερα του ενός άτομα (Sims A., 1955, Gralnick A., 1942).
- Folie imposée κατά την οποία ένα κυρίαρχο άτομο (γνωστό ως «πρωταρχικός παρακινητής» ή «κύριος») σχηματίζει αρχικά μια παραληρητική πεποίθηση κατά τη διάρκεια ενός ψυχωσικού επεισοδίου και την επιβάλλει σε ένα άλλο άτομο ή άτομα γνωστά ως «δευτερεύοντα», «αποδέκτη» ή «συνεργάτη».
- Folie simultanée όπου δύο ή περισσότερα άτομα γίνονται ταυτόχρονα ψυχωτικά και μοιράζονται την ίδια παραίσθηση.
- Folie communiquée κατά την οποία υπάρχει μετάδοση ιδεών αφού το «φυσιολογικό» άτομο έχει αντισταθεί σε αυτές για μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά αφού τις έχει αποκτήσει τις διατηρεί παρά τον αποχωρισμό.
- Folie induite όπου οι ψευδαισθήσεις του ενός προστίθενται σε εκείνες του άλλου.
Η ορολογία σε αυτή τη διαταραχή έχει έντονη γαλλική χροιά κυρίως λόγω του ιστορικού υπόβαθρου. Το σύνδρομο εννοιολογήθηκε για πρώτη φορά στη γαλλική ψυχιατρική του 19ου αιώνα από τους Jean-Pierre Falret και Ernest-Charles Lasègue. Ως εκ τούτου, η διαταραχή είναι επίσης γνωστή ως σύνδρομο Lasègue-Falret (Lasègue C and Falret J., 1877). Όπως και στις περισσότερες ψυχιατρικές διαταραχές, η κληρονομική προδιάθεση και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες είναι καθοριστικής σημασίας για τη γένεση αυτής της διαταραχής.
Καραχοτζίτης Θανάσης
Ψυχολόγος, Ψυχοθεραπευτής
Μονάδα Έγκαιρης Παρέμβασης
