Η σχιζοφρένεια και άλλες ψυχικές διαταραχές είναι σοβαρές καταστάσεις που απαιτούν πολυδιάστατη φροντίδα και παρακολούθηση. Οι ασθενείς που πάσχουν από αυτές τις διαταραχές συχνά φιλοξενούνται σε δομές ψυχικής υγείας ή νοσοκομεία, όπου η καθημερινή ρουτίνα και η συνεχιζόμενη θεραπεία παρέχουν έναν βασικό πυλώνα σταθερότητας και προόδου στην υγεία τους. Ωστόσο, η διακοπή αυτής της ρουτίνας, είτε λόγω επισκέψεων σε συγγενείς, είτε λόγω άλλων εξωγενών παραμέτρων, μπορεί να προκαλέσει αρνητικές συνέπειες στην κλινική κατάσταση αυτών των ασθενών.
«Ρουτίνα» και Ψυχική Υγεία
Η σταθερότητα της καθημερινότητας και η δομημένη ρουτίνα είναι θεμελιώδεις για την ψυχική ευημερία των ατόμων με σχιζοφρένεια. Η ρουτίνα επιτρέπει στους ασθενείς να διαχειρίζονται τις καθημερινές τους δραστηριότητες με έναν τρόπο που μειώνει το άγχος και την αναστάτωση. Η σταθερή χρονική κατανομή της ημέρας (για παράδειγμα, η ώρα του φαγητού, η ώρα της θεραπείας, οι δραστηριότητες κοινωνικοποίησης) προσφέρει στους ασθενείς έναν αίσθημα ελέγχου, μειώνοντας τις αβεβαιότητες που ενδέχεται να προκύψουν λόγω των ψυχικών συμπτωμάτων τους.
Οι ασθενείς που ζουν σε προστατευμένο περιβάλλον, όπως μια δομή φιλοξενίας, συχνά εξαρτώνται από την καθοδήγηση του προσωπικού και τις δομημένες καθημερινές δραστηριότητες για να παραμείνουν ψυχικά υγιείς και να διατηρήσουν έναν κατά το δυνατόν φυσιολογικό τρόπο ζωής. Η διακοπή αυτής της ρουτίνας μπορεί να φέρει αναστάτωση και αβεβαιότητα, γεγονός που ενδέχεται να επιδεινώσει τα συμπτώματα των ψυχικών διαταραχών.
Διακοπή Ρουτίνας και Κλινική Παλινδρόμηση
Η παραβίαση της καθημερινής ρουτίνας, όπως όταν οι ασθενείς επισκέπτονται συγγενείς ή εξέρχονται από το περιβάλλον της δομής φιλοξενίας, μπορεί να οδηγήσει σε κλινική παλινδρόμηση. Η «παλινδρόμηση» αναφέρεται στην επιστροφή των συμπτωμάτων της ψυχικής διαταραχής σε πιο σοβαρή ή εκφραστική μορφή. Αυτό το φαινόμενο παρατηρείται συχνά σε ασθενείς με σχιζοφρένεια, όπου η διακοπή της καθημερινής ρουτίνας και η απομάκρυνση από το ασφαλές και προβλέψιμο περιβάλλον της δομής μπορεί να προκαλέσει αύξηση των ψυχωτικών συμπτωμάτων.
Επιπλέον, οι επισκέψεις σε συγγενείς, αν και σε πολλές περιπτώσεις είναι θετικές για την ψυχική ευημερία των ασθενών, μπορεί να φέρουν σε επαφή τους ασθενείς με τραυματικά ή άγχη του παρελθόντος, οδηγώντας σε αναβίωση συναισθηματικών ή ψυχολογικών καταστάσεων που είχαν αρχικά αντιμετωπιστεί. Για παράδειγμα, η επαφή με άτομα από το οικογενειακό τους περιβάλλον, ή η επιστροφή σε χώρους που συνδέονται με δύσκολες αναμνήσεις, μπορεί να πυροδοτήσει αρνητικά συναισθήματα και να επιδεινώσει την κλινική τους κατάσταση.
Στρατηγικές Παρέμβασης και Διαχείρισης
Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας χρειάζεται να διασφαλίζουν ότι οι ασθενείς λαμβάνουν την απαραίτητη φροντίδα και στήριξη, ιδίως όταν οι καθημερινές τους συνήθειες και η ρουτίνα τους διαταράσσονται. Μερικές στρατηγικές για την καλύτερη διαχείριση της κατάστασης περιλαμβάνουν:
- Ενημέρωση και εκπαίδευση της οικογένειας: Η οικογένεια πρέπει να κατανοήσει τις ανάγκες και τα όρια του ασθενούς. Η παροχή εκπαίδευσης για τις ψυχικές διαταραχές και τη σημασία της σταθερής ρουτίνας μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα των αλληλεπιδράσεων και την υποστήριξη του ασθενούς.
- Σταδιακή επαναφορά στη ρουτίνα: Οι αλλαγές στο πρόγραμμα των ασθενών πρέπει να γίνονται σταδιακά και να συνοδεύονται από υποστήριξη, ώστε να μειώνονται οι πιθανοί αρνητικοί αντίκτυποι.
- Θεραπευτικές Παρεμβάσεις: Η θεραπεία πρέπει να είναι συνεχής και προσαρμοσμένη στις ανάγκες του κάθε ασθενούς. Οι ψυχοθεραπευτικές μέθοδοι, οι διαπροσωπικές σχέσεις και η φαρμακευτική αγωγή μπορούν να ενισχύσουν τη σταθερότητα του ασθενούς και να μειώσουν τον κίνδυνο παλινδρόμησης.
Η διατήρηση μιας σταθερής και προβλέψιμης ρουτίνας είναι κρίσιμη για την ψυχική υγεία των ασθενών με σχιζοφρένεια και άλλες ψυχικές διαταραχές. Η διακοπή αυτής της ρουτίνας, είτε λόγω εξωτερικών επισκέψεων ή άλλων αλλαγών στο περιβάλλον τους, μπορεί να οδηγήσει σε επιδείνωση της κλινικής τους κατάστασης. Παρά την αναγκαιότητα της κοινωνικής στήριξης και των επαφών με το εξωτερικό περιβάλλον, οι ψυχιατρικές δομές πρέπει να προγραμματίζουν αυτές τις αλλαγές με προσοχή, ώστε να περιοριστούν οι αρνητικές επιπτώσεις. Η κατάλληλη διαχείριση αυτών των παραμέτρων μπορεί να συμβάλλει στη διατήρηση της ψυχικής ευημερίας των ασθενών και στην αποφυγή κλινικών υποτροπών.
Ίνα Σβυντρίδου
Ψυχολόγος
Οικοτροφείο Θρυλορίου Κομοτηνής
