Το Εκφραζόμενο Συναίσθημα είναι ένας αναγνωρισμένος προγνωστικός παράγοντας για την επανεμφάνιση της σχιζοφρένειας (Greenberg., 2006)
Μέσω των επικριτικών σχολίων, της εχθρότητας και της συναισθηματικής υπερεμπλοκής, ένας
συγγενής μπορεί να αξιολογηθεί ως άτομο με υψηλό ή χαμηλό εκφραζόμενο συναίσθημα. Το Εκφραζόμενο Συναίσθημα, είναι ένας όρος ο οποίος σχετίζεται με τα συναισθήματα, τη στάση που διατηρεί ένα μέλος μιας οικογένειας και τις συμπεριφορές που υιοθετεί ως τρόπο αντιμετώπισης και αλληλεπίδραση με το άτομο της οικογένειας που εκφράζει τη συμπτωματολογία (Srikhachin et al., 2016).
Το Εκφραζόμενο Συναίσθημα αποτελείται από 5 κύρια και βασικά στοιχεία τα οποία συναντάμε συχνά στη βιβλιογραφία.
• Εχθρική στάση: Η οικογένεια θεωρεί ότι ο άνθρωπος που εκφράζει τη συμπτωματολογία ευθύνεται για τη ψυχιατρική διαταραχή και μπορεί να ελέγξει τον τρόπο με τον οποίο αυτή θα πορευτεί.. Αυτό μπορεί μα ερμηνευθεί ως μια εγωιστική συμπεριφορά του ατόμου να μην θεραπευτεί και με αυτόν τον τρόπο καταλήγει να είναι η πηγή και η αιτία όλων των οικογενειακών προβλημάτων που δεν επιλύονται.
• Συναισθηματική Υπερεμπλοκή: Συνδέεται με την υπερπροστατευτική συμπεριφορά και την παρουσίαση της αυτοθυσίας από την πλευρά των μελών της οικογένειας, συμπεριφορές που ενισχύουν τα συναισθήματα αυξημένης έντασης και τοποθετούνται στο δίπολο «εγκώμια – κατηγορία» πάντα ως προς το άτομο με τη συμπτωματολογία. Η Συναισθηματική Υπερεμπλοκή σχετίζεται άμεσα και με την »αναπηροποίηση» των ατόμων καθώς τα μέλη της οικογένειας είναι πιθανό να θεωρούν ότι πλέον το άτομο δεν μπορεί να κάνει τίποτα μόνο του, με αποτέλεσμα να γίνονται παρεμβατικοί και να μην επιτρέπουν στο άτομο να συνεχίζει τις δραστηριότητες του με ανεξαρτησία.
• Επικριτικά σχόλια: Περιλαμβάνουν την αρνητική κριτική προς τον ασθενή και τη ψυχική διαταραχή που καλείται να αντιμετωπίσει, παράλληλα με ανοικτότητα σε διαφορετικές απόψεις για τα προβλήματα του. Παραμένει υπερκυρίαρχη και επηρεάζει αρνητικά την ψυχική συνθήκη που βιώνει το άτομο.
• Θετικές παρατηρήσεις και σχόλια: Εστιάζουν σε θετικές εκφράσεις και στη διαδικασία της υποστήριξης του ατόμου με τη συμπτωματολογία του ασθενούς μέσω επαίνων και θετικής κριτικής, δηλώνοντας με αυτόν τον τρόπο τα μέλη πόσο εκτιμούν το άτομο και την προσπάθειά του.
• Η ζεστασιά : Αναφέρεται αφενός στη θετική και με καλοσύνη στάση των μελών της οικογένειας προς το άτομο που έχει τη διαταραχή, και αφετέρου στο ενδιαφέρον και την προσοχή που επιθυμούν να δείξουν τα μέλη της οικογένειας. Συνήθως φανερώνεται από την εξωλεκτική επικοινωνία, δηλαδή από τη στάση του σώματος, την ένταση και το χρώμα της φωνής.
Ρενιέρη Στυλιανή
Κοινωνική Λειτουργός
Μονάδα Έγκαιρης Παρέμβασης
Βιβλιογραφία
Greenberg, J. S., Seltzer, M. M., Hong, J., & Orsmond, G. I. (2006). Bidirectional
effects of expressed emotion and behavior problems and symptoms in adolescents
and adults with autism. American journal of mental retardation : AJMR, 111(4), 229–
249. https://doi.org/10.1352/0895-8017(2006)111[229:BEOEEA]2.0.CO;2
