Ο αυτισμός είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή που επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο ένα άτομο αντιλαμβάνεται και αλληλεπιδρά με τον κόσμο γύρω του, κάτι που μπορεί να προκαλέσει προκλήσεις στην επικοινωνία και τις κοινωνικές σχέσεις. Καθώς τα άτομα με αυτισμό μεγαλώνουν, οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν δεν περιορίζονται μόνο στην παιδική ηλικία, αλλά συνεχίζονται και στην ενήλικη ζωή, όπου οι απαιτήσεις και οι προσδοκίες της κοινωνίας γίνονται πιο σύνθετες. Οι μεταβάσεις από το σχολείο στην εργασία, οι κοινωνικές σχέσεις, η ανεξαρτησία και η ψυχική υγεία αποτελούν σημαντικά ζητήματα που απαιτούν προσεκτική προσέγγιση και υποστήριξη.
Αυτισμός και Ανάπτυξη κατά την Ενηλικίωση
Η μετάβαση από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολη για άτομα με αυτισμό, καθώς οι απαιτήσεις και οι προσδοκίες της κοινωνίας αλλάζουν. Αν και τα άτομα με αυτισμό μπορεί να αναπτύξουν δεξιότητες και στρατηγικές για την αντιμετώπιση των καθημερινών προκλήσεων, οι δυσκολίες τους με την κοινωνική αλληλεπίδραση, την επικοινωνία και την εκτέλεση καθηκόντων που απαιτούν την οργάνωση ή τη διαχείριση χρόνου ενδέχεται να παραμένουν. Η ανάγκη για υποστήριξη και καθοδήγηση συνεχίζεται κατά την ενηλικίωση, και οι υπηρεσίες που παρέχονται μπορεί να είναι διαφορετικές και λιγότερο διαθέσιμες από εκείνες της παιδικής ηλικίας.
Σχολείο και Μετάβαση στην Εργασία
Ένα από τα μεγαλύτερα ζητήματα για τα άτομα με αυτισμό είναι η μετάβαση από το σχολείοστο απαιτητικό εργασιακό περιβάλλον. Στο σχολικό περιβάλλον, οι νέοι με αυτισμό συχνά λαμβάνουν υποστήριξη μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων, εξατομικευμένων διδακτικών προσεγγίσεων και άλλων υπηρεσιών. Ωστόσο, όταν εισέρχονται στην ενήλικη ζωή, η ανάγκη για συνεχιζόμενη υποστήριξη μπορεί να είναι λιγότερο κατανοητή ή ακόμη και αόρατη για την κοινωνία. Η εργασία αποτελεί μία από τις πιο κρίσιμες προκλήσεις στην ενηλικίωση των ατόμων με αυτισμό. Ο αυτισμός μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα να εργάζονται σε απαιτητικά περιβάλλοντα, να συνεργάζονται με άλλους ή να κατανοούν τις άγραφες κοινωνικές συμβάσεις που επικρατούν σε πολλές επαγγελματικές ρυθμίσεις. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι τα άτομα με αυτισμό δεν μπορούν να είναι επιτυχημένα στο επαγγελματικό τους πεδίο. Με την κατάλληλη υποστήριξη και προσαρμογή του περιβάλλοντος, πολλοί νέοι ενήλικες με αυτισμό έχουν τη δυνατότητα να διαπρέψουν σε επαγγέλματα που απαιτούν εξειδίκευση και προσοχή στις λεπτομέρειες.
Κοινωνικές Σχέσεις και Αυτισμός
Η κοινωνική αλληλεπίδραση είναι μια από τις πιο εμφανείς προκλήσεις για άτομα με αυτισμό σε όλες τις ηλικίες. Καθώς μεγαλώνουν, οι απαιτήσεις για κοινωνικές σχέσεις και συναισθηματική αλληλεπίδραση αυξάνονται, κάτι που μπορεί να φανεί ιδιαίτερα δύσκολο για άτομα με αυτισμό. Η δημιουργία και η διατήρηση φιλικών σχέσεων, η έναρξη ρομαντικών σχέσεων ή η συμμετοχή σε κοινωνικές δραστηριότητες απαιτούν δεξιότητες που μπορεί να μην είναι εύκολο να αποκτηθούν χωρίς την κατάλληλη καθοδήγηση και υποστήριξη. Επιπλέον, η αυξημένη μοναξιά και απομόνωση είναι συχνά σοβαρά ζητήματα για τα άτομα με αυτισμό. Η δυσκολία στην κατανόηση των συναισθημάτων των άλλων, η έλλειψη ενσυναίσθησης ή η αδυναμία να συμμετάσχουν σε κοινωνικά πρότυπα μπορεί να ενισχύσει την απομόνωση. Ωστόσο, οι νέες τεχνολογίες και πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης προσφέρουν νέες δυνατότητες για επικοινωνία και ανάπτυξη κοινωνικών σχέσεων, χωρίς τα άτομα να χρειάζεται να αντιμετωπίσουν την άμεση κοινωνική πίεση των παραδοσιακών αλληλεπιδράσεων.
Αυτονομία και Ψυχική Υγεία
Η αναζήτηση ανεξαρτησίας αποτελεί μια ακόμη πρόκληση για τα άτομα με αυτισμό κατά την ενηλικίωση. Πολλά άτομα με αυτισμό εξαρτώνται από τη βοήθεια των γονιών τους ή άλλων μελών του ευρύτερου οικογενειακούπεριβάλλοντος ,για να επιβιώσουν και να φροντίσουν τις καθημερινές τους ανάγκες. Η διαδικασία της απόκτησης πλήρους ανεξαρτησίας μπορεί να είναι πιο χρονοβόρα και απαιτητική, καθώς χρειάζονται στρατηγικές για την επίλυση προβλημάτων, την οργάνωση και τη λήψη αποφάσεων.
Η ψυχική υγεία αποτελεί επίσης σημαντικό ζήτημα στην ενηλικίωση των ατόμων με αυτισμό. Τα άτομα με αυτισμό είναι πιο επιρρεπή σε διαταραχές άγχους, κατάθλιψης και άλλες ψυχικές καταστάσεις, λόγω της κοινωνικής απομόνωσης, των προσδοκιών που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και της έλλειψης υποστήριξης. Η ψυχική ευημερία πρέπει να είναι προτεραιότητα για τους γονείς, τους δασκάλους, τους επαγγελματίες και τις κοινότητες που υποστηρίζουν τα άτομα με αυτισμό.
Συμπεράσματα
Η ενηλικίωση για τα άτομα με αυτισμό είναι μια περίοδος προκλήσεων, αλλά και ευκαιριών. Με την κατάλληλη υποστήριξη, εκπαιδευτικά προγράμματα και στρατηγικές που ενισχύουν την αυτονομία και την κοινωνική ενσωμάτωση, τα άτομα με αυτισμό, μπορούν να πετύχουν και να ζήσουν μια πλήρη και ικανοποιητική ζωή. Η κοινωνία πρέπει να γίνει πιο ευαισθητοποιημένη στις ανάγκες των ατόμων με αυτισμό, παρέχοντας τους τις ευκαιρίες που τους αξίζουν και να αναγνωρίσει τη μοναδικότητά τους και τις ικανότητές τους.
Έφη Ασημακοπούλου
Κοινωνική Λειτουργός
Swetlik, C., Earp, S. E. &Franco, K. N. (2019). Adults with autism spectrum disorder:
Updated considerations for healthcare providers. Cleveland Clinic Journal of
Medicine, 86(8), 543-553
Shattuck, P. T., Garfield, T., Roux, A. M., Rast, J. E., Anderson, K., Hassrick, E. M. &
Kuo, A. (2020). Services for adults with autism spectrum disorder: a systems
perspective. Current Psychiatry Reports, 22(3): 13
Models of good Practice in Effectively Supporting the Needs of Adults with Autism,
without a Concurrent Intellectual Disability, Living in the Community, NDA 2017
