Η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που επηρεάζει την κοινωνική αλληλεπίδραση, την επικοινωνία και τις επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές. Παράγοντες όπως η γενετική και το περιβάλλον διαμορφώνουν την εμφάνιση του αυτισμού, ενώ η διατροφή φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο στη συνολική υγεία και τη συμπεριφορά των παιδιών με ΔΑΦ.
Σήμερα, όλο και περισσότερες οικογένειες αναζητούν τρόπους μέσω της διατροφής να υποστηρίξουν την ανάπτυξη και την καθημερινή ζωή των παιδιών τους.
Δίαιτες που έχουν μελετηθεί
- Δίαιτες χωρίς γλουτένη και καζεΐνη (GFCF)
Η γλουτένη (από το σιτάρι) και η καζεΐνη (από το γάλα) είναι πρωτεΐνες που σε ορισμένες θεωρίες μπορεί να επηρεάζουν τον εγκέφαλο μέσω πεπτιδίων. Κάποιες μελέτες αναφέρουν μικρή βελτίωση στη συμπεριφορά ή την επικοινωνία, ενώ άλλες δεν βρίσκουν ουσιαστικό αποτέλεσμα. Η εφαρμογή αυτής της δίαιτας πρέπει να γίνεται με τη συμβουλή ειδικού, ώστε να αποφευχθούν θρεπτικά κενά.
- Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα
Παρέχονται κυρίως από λιπαρά ψάρια, λιναρόσπορο και καρύδια. Υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορούν να μειώσουν τη φλεγμονή και να υποστηρίξουν κάποιες συμπεριφορικές εκδηλώσεις, όμως τα αποτελέσματα είναι περιορισμένα και απαιτούν περαιτέρω έρευνα.
- Βιταμίνες και μέταλλα
Χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D, μαγνησίου ή ψευδαργύρου έχουν συνδεθεί σε μερικές μελέτες με πιο έντονα συμπτώματα. Η σωστή πρόσληψη μέσω διατροφής ή συμπληρωμάτων υπό ιατρική καθοδήγηση μπορεί να υποστηρίξει τη συνολική υγεία και ανάπτυξη.
- Προβιοτικά και εντερική υγεία
Ορισμένες έρευνες συνδέουν την ισορροπία του μικροβιώματος του εντέρου με συμπεριφορικά χαρακτηριστικά στον αυτισμό. Η χρήση προβιοτικών ή συνδυασμένων διατροφικών στρατηγικών βρίσκεται ακόμη σε αρχικό στάδιο, αλλά δείχνει υποσχόμενα αποτελέσματα.
Τι πρέπει να προσέχουν οι γονείς
- Αποφυγή μονοφαγικών διατροφών: Η πλήρης αφαίρεση ομάδων τροφίμων μπορεί να προκαλέσει ελλείψεις.
- Συμβουλή ειδικού: Πριν ξεκινήσει οποιαδήποτε ειδική δίαιτα ή συμπλήρωμα, απαιτείται αξιολόγηση από παιδίατρο ή διαιτολόγο.
- Σταδιακές αλλαγές: Οι νέες τροφές πρέπει να εισάγονται σταδιακά και με παρακολούθηση της ανεκτικότητας και των συμπεριφορικών αλλαγών.
Συμπέρασμα
Η διατροφή αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την υποστήριξη της συνολικής υγείας των παιδιών με ΔΑΦ, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να επηρεάσει ήπια τη συμπεριφορά. Ωστόσο, δεν υπάρχει «μαγική δίαιτα» που να θεραπεύει τον αυτισμό. Οι ειδικές δίαιτες και τα συμπληρώματα πρέπει να χρησιμοποιούνται προσεκτικά και πάντα υπό επιστημονική καθοδήγηση.
Η έρευνα συνεχίζεται, με στόχο να κατανοήσουμε καλύτερα τη σχέση μεταξύ διατροφής, μικροβιώματος και συμπτωμάτων του αυτισμού. Στο μεταξύ, η ισορροπημένη, θρεπτική και εξατομικευμένη διατροφή παραμένει ο πιο ασφαλής και αποτελεσματικός τρόπος στήριξης των παιδιών με ΔΑΦ.
Σαμαρά Ευαγγελία
Ψυχολόγος
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Elder, J. H. et al. (2015). Gluten-free and casein-free diets for
treatmentofautism: 2005–2015. Ανασκόπηση που εξετάζει τις επιδράσεις των δίαιτων χωρίς γλουτένη και καζεΐνη στον αυτισμό, αναφέροντας περιορισμένα θετικά αποτελέσματα σε συμπεριφορές και επικοινωνία.
- Jiang, Y. et al. (2023). Omega-3 polyunsaturated fatty acids
and/or vitamin D in autism spectrum disorder: A systematic review. Μελέτη που αναφέρει ότι η συμπλήρωση με ω-3 λιπαρά οξέα και βιταμίνη D είχε περιορισμένα αποτελέσματα στη βελτίωση των βασικών συμπτωμάτων του αυτισμού.
- Matthews, J. S. et al. (2023). Ratings of the effectiveness of 13
therapeutic diets for autism spectrum disorder: A national survey. Μελέτη που αξιολογεί την αποτελεσματικότητα 13 θεραπευτικών δίαιτων για τον αυτισμό, με βάση αξιολογήσεις από 818 συμμετέχοντες.
- Naranjo-Galvis, C. A. et al. (2025). Anti-inflammatory diet and
probiotic supplementation as nutritional interventions in autism spectrum disorder. Μελέτη που εξετάζει τη χρήση αντιφλεγμονωδών διατροφών και προβιοτικών συμπληρωμάτων στη διαχείριση του αυτισμού.
