Η αισθητηριακή ολοκλήρωση αποτελεί βασική λειτουργία του νευρικού συστήματος, η οποία μας επιτρέπει να επεξεργαζόμαστε, να οργανώνουμε και να δίνουμε νόημα στα ερεθίσματα που δεχόμαστε από το περιβάλλον και το σώμα μας. Στα παιδιά με διαταραχή αυτιστικού φάσματος (ΔΑΦ), η διαδικασία αυτή συχνά παρουσιάζει δυσκολίες, επηρεάζοντας την καθημερινή λειτουργικότητα, τη συμπεριφορά και τη μάθηση.
Ποιες είναι οι αισθητηριακές δυσκολίες στον αυτισμό;
Πολλά άτομα με αυτισμό εμφανίζουν υπερευαισθησία ή υποευαισθησία σε διάφορα ερεθίσματα. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι:
- Ενοχλούνται έντονα από ήχους, φώτα ή υφές.
- Δυσκολεύονται να αντέξουν αγγίγματα ή συγκεκριμένα ρούχα.
- Αναζητούν συνεχώς κίνηση, πίεση ή άλλες έντονες αισθητηριακές εμπειρίες.
Αυτές οι ιδιαιτερότητες δεν αποτελούν «ιδιοτροπίες», αλλά εκδηλώσεις της διαφορετικής επεξεργασίας αισθητηριακών πληροφοριών από το νευρικό σύστημα.
Ο ρόλος της Εργοθεραπείας με βάση την Αισθητηριακή Ολοκλήρωση
Η εργοθεραπεία στοχεύει στη βοήθεια των ατόμων με αυτισμό να οργανώνουν και να ρυθμίζουν καλύτερα τις αισθητηριακές τους εμπειρίες. Μέσα από εξατομικευμένες δραστηριότητες, ο εργοθεραπευτής προσφέρει ερεθίσματα με δομημένο και θεραπευτικό τρόπο, ώστε το παιδί να τα επεξεργάζεται πιο αποτελεσματικά.
Παραδείγματα παρεμβάσεων:
- Χρήση κούνιας, τραμπολίνου ή μπαλονιών για ανάπτυξη της αίσθησης κίνησης και ισορροπίας.
- Δραστηριότητες με υλικά διαφορετικής υφής (π.χ. πλαστελίνες, άμμο, ρύζι) για σταδιακή αποδοχή της αφής.
- Ασκήσεις με βάρη ή πίεση στο σώμα για καλύτερη οργάνωση και ηρεμία.
Οφέλη της παρέμβασης
Μέσα από την εργοθεραπευτική προσέγγιση της αισθητηριακής ολοκλήρωσης, τα παιδιά με αυτισμό μπορούν να:
- Βελτιώσουν τη συγκέντρωση και τη συμμετοχή στη μάθηση.
- Αναπτύξουν καλύτερες κοινωνικές δεξιότητες.
- Διαχειρίζονται πιο αποτελεσματικά την καθημερινότητά τους.
- Μειώσουν τις εκρήξεις ή τη δυσφορία που προκαλούν τα έντονα ερεθίσματα.
Συμπέρασμα
Η αισθητηριακή ολοκλήρωση αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες παρέμβασης στην εργοθεραπεία για άτομα με αυτισμό. Μέσα από στοχευμένες δραστηριότητες δίνεται η δυνατότητα ενίσχυσης της αυτορρύθμισης, της αυτονομίας και της ποιότητας ζωής τους.
Βασιλική Μικέλη
Εργοθεραπεύτρια
Ελληνική Βιβλιογραφία
- Βογινδρούκας, Ι. (2011). Θεραπευτικές προσεγγίσεις στον αυτισμό. Θεσσαλονίκη: UniversityStudioPress.
- Καμπέρη, Ε. (2016). Αισθητηριακή Ολοκλήρωση και Παιδί. Αθήνα: Εκδόσεις Τόπος.
- Μπεζέ, Ε. (2018). Εργοθεραπεία και Αναπτυξιακές Διαταραχές. Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση.
- Νότας, Π. (2020). Εισαγωγή στην Εργοθεραπεία. Αθήνα: Εκδόσεις ΒΗΤΑ.
