Η διαταραχή αυτιστικού φάσματος (ΔΑΦ) αποτελεί νευροαναπτυξιακή διαταραχή που επηρεάζει την κοινωνική αλληλεπίδραση, την επικοινωνία και τη συμπεριφορά των παιδιών. Ένα κύριο χαρακτηριστικό είναι η διαταραχή στην αισθητηριακή επεξεργασία, με ευαισθησία σε ήχους, φώτα, υφές και μυρωδιές.
Η διαχείριση αυτών των δυσκολιών αποτελεί πρόκληση για τις οικογένειες και τους επαγγελματίες υγείας. Ο ρόλος της νοσηλεύτριας είναι καθοριστικός στην αναγνώριση, κατανόηση και φροντίδα των αισθητηριακών αναγκών των παιδιών.
Τι είναι η Αισθητηριακή Ολοκλήρωση;
Η αισθητηριακή ολοκλήρωση είναι η διαδικασία με την οποία το νευρικό σύστημα οργανώνει και επεξεργάζεται πληροφορίες από τις αισθήσεις (αφή, ακοή, όραση, γεύση, κίνηση). Όταν αυτή η διαδικασία δυσλειτουργεί, το παιδί μπορεί να αντιδρά υπερβολικά ή να αγνοεί ερεθίσματα, δυσχεραίνοντας την καθημερινή ζωή.
Αισθητηριακές Προκλήσεις σε Παιδιά με ΔΑΦ
– Υπερευαισθησία (Hypersensitivity): Αντίδραση σε κοινά ερεθίσματα (π.χ. αποφυγή αφής, ήχων).
– Υποευαισθησία (Hyposensitivity): Μειωμένη αντίδραση σε ερεθίσματα (π.χ. στον πόνο).
Ο Ρόλος της Νοσηλεύτριας
Αναγνώριση Αναγκών:
– Παρατήρηση του παιδιού σε διάφορα ερεθίσματα.
– Συζήτηση με γονείς για συμπεριφορές στο σπίτι.
Προσαρμογή Περιβάλλοντος:
– Δημιουργία ήρεμου χώρου (χαμηλός φωτισμός, λιγότερος θόρυβος).
– Χρήση εργαλείων (π.χ. stressballs, ακουστικά μείωσης ήχου).
Προετοιμασία για Ιατρικές Πράξεις:
– Οπτική ενημέρωση (κάρτες, εικόνες).
– Σταδιακή έκθεση σε διαδικασίες.
– Χρήση απλού και κυριολεκτικού λόγου.
Διεπιστημονική Συνεργασία:
– Με εργοθεραπευτές, λογοθεραπευτές και παιδοψυχιάτρους.
– Καθιέρωση κοινών στρατηγικών φροντίδας.
Εκπαίδευση Γονέων:
– Τρόποι διαχείρισης κρίσεων.
– Προτάσεις για δραστηριότητες αισθητηριακής ρύθμισης στο σπίτι.
– Ψυχολογική υποστήριξη στην αποδοχή.
Παραδείγματα Εφαρμογής στην Πράξη
– Ηχοευαισθησία: Χρήση λευκού θορύβου, αποφυγή δυνατών ήχων.
– Αποφυγή αφής: Σταδιακή αποδοχή μέσω αισθητηριακών εργαλείων.
– Συμβουλή προς γονείς: Δημιουργία “γωνίας αισθητηριακής χαλάρωσης” στο σπίτι με μαξιλάρια, φωτιστικά και αγαπημένα αντικείμενα.
Συμπεράσματα
Η φροντίδα παιδιών με αυτισμό απαιτεί ευαισθησία, γνώση και ευελιξία. Η αισθητηριακή ολοκλήρωση είναι καθοριστικός παράγοντας για την επιτυχή προσέγγιση. Η νοσηλεύτρια έχει ρόλο-κλειδί στην αναγνώριση των αναγκών και τη δημιουργία ενός ασφαλούς περιβάλλοντος που καλλιεργεί την αποδοχή και την εμπιστοσύνη.
Βιβλιογραφία
Ayres, A.J. (2005). *Sensory Integration and the Child*. Western Psychological Services.
Bundy, A.C., Lane, S.J., & Murray, E.A. (2020). *Sensory Integration: Theory and Practice*. F.A. Davis Company.
ΜπέτσηΠαναγιώτα – Νοσηλεύτρια
