Οι θεραπευτικές ομάδες παρέχονται σε κάθε υπηρεσία ψυχικής υγείας σε ωφελούμενους με διάγνωση ψύχωσης. Οι ομάδες προωθούν την κοινωνική επαφή, τη συνοχή, την ομαλοποίηση των εμπειριών και την ανταλλαγή απόψεων. Η μικρή συμμετοχή στις θεραπευτικές ομάδες ενδέχεται να σημαίνει πως δεν εμπλέκονται θεραπευτικά όλοι οι ωφελούμενοι, κατάσταση που τους καθιστάαδύναμους να ωφεληθούν σημαντικά από τις συνεδρίες. Η συχνή συμμετοχή των ανθρώπων μπορεί να οδηγήσει σε αίσθηση ομαδικής συνοχής, που αποτελεί σημαντικό στοιχείο των ομαδικών θεραπευτικών προσεγγίσεων, ενώ η μειωμένη εμπλοκή συμμετεχόντων ίσως να διαταράξει τη συνοχή της ομάδας. Σύμφωνα με τη γνωσιακή- συμπεριφορική θεραπεία, η ομαδική συνοχή αποτελεί σπουδαίο παράγοντα για βελτίωση των συμπτωμάτων της ασθένειας και της αυτοεκτίμησης (Sedgwick Ο.,Hardy Α., Newbery Κ., Cella Μ., 2021).
Μερικές από τις αιτίες που οι ομάδες έχουν μικρότερη συμμετοχή είναι:
- Οι ομαδικές προσεγγίσεις ενδέχεται να μην παρεμβαίνουν εξατομικευμένα στα άτομα.
- Η κλινική εικόνα των ωφελούμενων μπορεί να είναι διαφορετική σε μεγάλο βαθμό, γεγονός που δημιουργεί δυσχέρεια στο να φτάσει η ομάδα σε επίπεδο, που θα είναι προσβάσιμη και σχετική για όλους τους συμμετέχοντες.
- Οι ομαδικές προσεγγίσεις χρειάζονται κοινωνική δέσμευση και αλληλεπίδραση ανάμεσα στα μέλη της ομάδας. Οι άνθρωποι με ψύχωση ίσως να μην έχουν ανεπτυγμένες κοινωνικές δεξιότητες και η συμμετοχή τους σε μια θεραπευτική ομάδα να καθίσταται αγχωτική για τους ίδιους.
- Οι ωφελούμενοι ενδέχεται να προβληματίζονται σχετικά με τη εμπιστευτικότητα και να επιθυμούν να διατηρήσουν τις δυσκολίες τους ιδιωτικές, κυρίως όταν αυτές μπορεί να τους οδηγήσουν σε στιγματισμό ή κοινωνική διάκριση(Sedgwick Ο., Hardy Α., Newbery Κ., Cella Μ., 2021).
Η θεραπευτική σχέση ανάμεσα σε έναν ωφελούμενο και σε έναν κλινικό ιατρό, η οποία χαρακτηρίζεται και ως θεραπευτική συμμαχία, αποτελεί το επίκεντρο της προσφοράς ψυχιατρικής θεραπείας. Για τους ωφελούμενους η θεραπευτική σχέση είναι ο πιο σπουδαίος τομέας της φροντίδας και αποτελεί κίνητρο για την συμμετοχή τους στις υπηρεσίες, είτε αυτές παρέχονται σε ατομικό είτε σε ομαδικό επίπεδο(Priebe, S., Richardson, M., Cooney, M., Adedeji, O. & McCabe, R. 2011).
Οι ψυχοθεραπευτικές ομάδες που εμπλέκουν άτομαμε σχιζοφρένεια και έχουν μεγάλη διάρκεια καθίστανται πιο γόνιμες από τις χρονικά μικρότερες θεραπείες. Το γεγονός αυτό δείχνει αυτόματα πως η διάρκεια της θεραπείας είναι πιο σημαντική συγκριτικά με τον αριθμό συνεδριών σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Επιπλέον, αποτελεί πιο στοχευμένοτομέα, ο οποίος ενδεχομένως να επιδράσει στην αποτελεσματικότητα της συγκεκριμένης θεραπευτικής μεθόδου. Οι μικρότερης διάρκειας ομάδες, που πραγματοποιούνται σε λιγοστές συνεδρίες δεν αποτελούν ιδιαίτερα αποτελεσματικούς μηχανισμούς(Orfanos, S; Banks, C; Priebe, S, 2015).
Η θεραπεία μέσω τέχνηςλειτουργεί αποτελεσματικά στην κατανόηση και τη θεραπεία ασθενών με σοβαρές ψυχικές νόσους. Η ομαδική θεραπεία,που χρησιμοποιεί την τέχνη,αποτελεί μια συχνή θεραπευτική παρέμβαση, ιδίως σε νοσοκομειακά πλαίσια. Η σύγχρονη θεραπεία μέσω τέχνης χαρακτηρίζεται ως ένα μη λεκτικό, επικεντρωμένο στους πόρους είδος θεραπείας, όπου η δημιουργία οπτικών μέσων υπό την παρουσία ενός εξειδικευμένου θεραπευτή τέχνης βοηθάει στην εξωτερίκευση σκέψεων και συναισθημάτων, τα οποία υπό άλλες συνθήκες ίσως να μην εκφράζονταν. Η ανάπτυξη της θεραπείας μέσω τέχνης συνδέθηκε με τη θεραπεία των ασθενών με ψύχωση (MontagC., Haase L., SeidelD, Bayerl M., Gallinat J., Herrmann U., Dannecker K., 2014).
Όσον αφορά τους θεραπευτικούςτομείς των ομαδικών θεραπειών αποτελούν σειρά από μηχανισμούς δράσης που προωθούν την αλλαγή των ατόμων. Είναι ενυπάρχοντες στη δυναμική και την αλληλεπίδραση της ομάδας, όμως δεν σχετίζονται με την παρέμβαση του θεραπευτή. Αυτοί οι τομείς αποτελούν σημαντικά μέρη της θεραπευτικής αλλαγής. Οι θεραπευτικοί τομείς είναι γόνιμοι ασχέτως από τις διαγνώσεις, το θεωρητικό πλαίσιο και την ταξινόμηση. Ο τομέας που είναι σπουδαίος για ωφελούμενους με ψυχικές νόσους είναι η ύπαρξη ελπίδας (CabezaI. G., Ducajú M.,ChapelaE., ChávezM., G., 2011).
Η ψυχοθεραπεία που πραγματοποιείται σε ομαδικό πλαίσιο έχει φανεί πως είναι βοηθητική στη θεραπεία ψυχωτικώνανθρώπων, λόγω της πρόκλησης πολλών στοιχείων που συμβάλλουν στην θετική εξέλιξη και γνώση των ανθρώπων. Σπουδαιότερα στοιχεία αποτελούν το καθρέφτισμα, το πλαίσιο και οι τομείς των θεραπευτικών ομάδων. Ο θεραπευτικός τομέας ορίζεται από τους Cabeza I. G., Ducajú M., Chapela E., Chávez M., G. ως ένα στοιχείο της ομαδικής θεραπείας που φέρει αποτέλεσμα στην βελτίωση των συμπτωμάτων των ανθρώπων και συνδέεται με τις πράξεις του θεραπευτή, με τους άλλους συμμετέχοντες της ομάδας και με τον ίδιο τον ωφελούμενο(Cabeza I. G., Ducajú M., Chapela E., Chávez M., G., 2011).
Άλλες δημιουργικές θεραπευτικές ομάδεςγια ανθρώπους με διάγνωση σχιζοφρένειας αποτελούν η μουσικοθεραπεία και η σωματική κίνηση σε θεραπευτικό επίπεδο. Τέτοιες παρεμβάσεις συνδυάζουν τη δημιουργικότητα με άλλους στόχους, που αφορούν την δημιουργία ευχάριστης εμπειρίας, την ενεργοποίηση της σωματικής κίνησης και την ανάπτυξη των αλληλεπιδράσεων με τους υπόλοιπους. Έχει εξαχθεί το συμπέρασμα, από μελέτες που έχουν υλοποιηθεί, πως η εμπλοκήσε δημιουργικέςδραστηριότητες είναι ωφέλιμη για την ψυχική υγεία των ατόμων. Ωστόσο, για ανθρώπους με διάγνωση ψυχικής ασθένειας όπως η σχιζοφρένεια έχει αποδειχθεί πως οι παραπάνω δραστηριότητες είναι χρήσιμες όταν πρόκειται να συνδυαστούν με άλλες θεραπευτικές παρεμβάσεις (Crawford Μ., Killaspy Η., Barnes Τ., Barrett Β., Byford S., Clayton K.,etal., 2012).
Κούλαλη Ανεζίνα
Κοινωνική Λειτουργός- Οικοτροφείο ΠΕ Δυτικού Τομέα Αθηνών
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- Cabeza I. , Ducajú M., Chapela E., Chávez M., G., 2011. Therapeutic Factors in Patient Groups with Psychosis, Group Analysis, Vol. 44, Issue: 4, p. 421-438.
- Crawford Μ., Killaspy Η., Barnes Τ., Barrett Β., Byford S., Clayton K., et al., 2012. Grouparttherapyasan adjunctive treatment for peoplewith schizophrenia: multicentre pragmatic randomised trial, BMJ Journal, 344, p. 1-9.
- Montag C., Haase L., Seidel D, Bayerl M., Gallinat J., Herrmann U., Dannecker K., 2014. APilotRCTofPsychodynamicGroupArtTherapyfor PatientsinAcutePsychoticEpisodes:Feasibility,Impact onSymptomsandMentalisingCapacity, Plos One, 9, Isuue: 11, p. 1-11.
- Orfanos, S; Banks, C; Priebe, S, 2015. Are Group Psychotherapeutic Treatments Effective for Patients withSchizophrenia? A Systematic Review and Meta-Analysis, Unit for Social and Community Psychiatry, Queen Mary University of London, 84, p. 1-16.
- Priebe, S., Richardson, M., Cooney, M., Adedeji, O. & McCabe, R. 2011. Does the therapeutic relationship predict outcomes of psychiatric treatment in patients with psychosis? a systematic review, City, University of London Institutional Repository, 80, Issue: 2, p. 70-77.
- Sedgwick Ο., Hardy Α., Newbery Κ., Cella Μ., 2021. A systematic review of adherence to groupinterventions in psychosis: do people attend?, Cambridge University Press, Psychological Medicine, 51, p. 707-715.
