Η διάγνωση αυτισμού σε ένα παιδί φέρνει σημαντικές αλλαγές στη ζωή της οικογένειας. Πολλοί γονείς νιώθουν αρχικά φόβο, σύγχυση ή ενοχές, και συχνά αναρωτιούνται πως μπορούν να βοηθήσουν το παιδί τους με τον καλύτερο τρόπο. Εδώ είναι που η συμβουλευτική γονέων παίζει κρίσιμο ρόλο.Σε αυτό το στάδιο, οι γονείς χρειάζονται πληροφόρηση, συναισθηματική υποστήριξη και πρακτική καθοδήγηση. Η συμβουλευτική γονέων είναι το πιο σημαντικό εργαλείο για να μπορέσουν να ανταποκριθούν στον ρόλο τους με ενσυναίσθηση, αυτοπεποίθηση και σταθερότητα.
Τι είναι η Συμβουλευτική Γονέων;
Η συμβουλευτική είναι μια υποστηρικτική διαδικασία η οποία προσφέρει καθοδήγηση, ενημέρωση και ψυχολογική στήριξη στους γονείς των παιδιών. Δεν πρόκειται για «θεραπεία» αλλά για μία διαδρομή κατά την οποία οι γονείς μαθαίνουν να κατανοούν καλύτερα το παιδί τους, να ενισχύουν τη συναισθηματική ανθεκτικότητα τους, να αναπτύσσουν στρατηγικές διαχείρισης της καθημερινότητας και να αντιμετωπίζουν συναισθήματα άγχους, ενοχών ή απομόνωσης.
Γιατί είναι σημαντική;
Οι γονείς είναι οι βασικοί φροντιστές και καθοδηγητές στη ζωή του παιδιού. Η ενδυνάμωσή τους επηρεάζει άμεσα την ψυχολογική ευημερία του παιδιού, την ποιότητα της οικογενειακής ζωής, τη συνεργασία με ειδικούς και σχολείο, καθώς και την ομαλότερη πορεία της ανάπτυξης και της παρέμβασης. Ένας γονιός που έχει γνώσεις, εργαλεία και συναισθηματική υποστήριξη είναι πιο έτοιμος να ανταποκριθεί στις ανάγκες του παιδιού του με σταθερότητα και αγάπη.
Τι περιλαμβάνει η Συμβουλευτική;
Η συμβουλευτική μπορεί να διαμορφωθεί ανάλογα με τις ανάγκες της οικογένειας και συνήθως περιλαμβάνει:
- Ενημέρωση για τον αυτισμό
Τι είναι, πως εκδηλώνεται, ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του παιδιού
- Διαχείριση συμπεριφοράς
Πρακτικές στρατηγικές για καθημερινές δυσκολίες (επικοινωνία, μεταβάσεις, ρουτίνες, ξεσπάσματα)
- Συναισθηματική στήριξη
Κατανόηση και έκφραση συναισθημάτων (π.χ. άγχος, θυμός, θλίψη)
- Ενίσχυση δεσμού γονιού – παιδιού
Επικοινωνία με αγάπη και αποδοχή
- Καθοδήγηση στην εύρεση παρεμβάσεων και υπηρεσιών
Πώς να συνεργάζονται αποτελεσματικά με θεραπευτές και εκπαιδευτικούς
- Υποστήριξη στις μεταβάσεις
Έναρξη σχολείου, αλλαγή περιβάλλοντος, εφηβεία κ.ά.
Συχνές ερωτήσεις των γονιών
- «Έφταιξα κάπου;»
Ο αυτισμός δεν είναι αποτέλεσμα γονικής συμπεριφοράς. Είναι μία νευροαναπτυξιακή διαφοροποίηση.
- «Θα μπορέσει να ζήσει ανεξάρτητα;»
Κάθε παιδί έχει τη δική του πορεία. Με έγκαιρη και κατάλληλη υποστήριξη, πολλά παιδιά εξελίσσονται σημαντικά.
- «Πώς θα το αντιμετωπίσει η κοινωνία;»
Η ενδυνάμωση των γονέων είναι ο πρώτος κρίκος στην αλλαγή της κοινωνικής στάσης.
Η Συμβουλευτική ως διαρκής υποστήριξη
Η συμβουλευτική δεν είναι μια εφάπαξ διαδικασία. Οι ανάγκες της οικογένειας αλλάζουν με τον χρόνο. Η συνεχής επαφή με έναν έμπειρο επαγγελματία (ψυχολόγο, σύμβουλο ψυχικής υγείας, κοινωνικό λειτουργό) βοηθά στη μακροχρόνια προσαρμογή και ευημερία.
Συμπέρασμα
Η συμβουλευτική γονέων είναι ένα πολύτιμο στήριγμα στο ταξίδι με ένα παιδί στο φάσμα του αυτισμού το οποίο ενδυναμώνει τους γονείς να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις με γνώση, σταθερότητα και αγάπη. Σε μια κοινωνία που αλλάζει, η υποστήριξη των οικογενειών παιδιών στο φάσμα είναι απαραίτητη, όχι μόνο για το παιδί, αλλά για όλο το οικογενειακό και κοινωνικό σύστημα. Μέσα από ενημέρωση, κατανόηση και ενσυναίσθηση, οι γονείς μπορούν να γίνουν ο πιο σταθερός οδηγός του παιδιού τους.
Ιωάννα Μαστορέλη
Ψυχολόγος
Βιβλιογραφία
AutismSpeaks. (2014). 100 DayKit forNewly DiagnosedFamilies of Young Children
Autism Speaks. (2011). A Parent’s Guide to Autism.
Γενά, Α. (2006). Οικογένεια και παιδί με αυτισμό. Οι αντιδράσεις και η προσαρμογή των γονέων.
