Η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) υπάγεται στην «ομπρέλα» των αναπτυξιακών διαταραχών που επηρεάζουν σφαιρικά τους τομείς ανάπτυξης του ατόμου. Παράλληλα, αποτελεί μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που απαιτεί σωστή και έγκαιρη παρέμβαση. Όπως συμβαίνει με τις περισσότερες διαταραχές της παιδικής ηλικίας, είναι σημαντικό να γίνεται νωρίς η διάγνωση της διαταραχής και η πρώιμη παρέμβαση με τον καθορισμό των σημείων που εντοπίζονται οι μεγαλύτερες δυσκολίες στο άτομο.
Οι «Κοινωνικές Ιστορίες» αποτελούν μιαμέθοδο εκπαίδευσης, η οποία αναπτύχθηκε από την CarolGray το 1991 και μπορεί να βοηθήσει το άτομο με αυτισμό να κατανοήσει έννοιες και να μάθει να λειτουργεί με κοινωνικά αποδεκτό τρόπο σε συγκεκριμένες περιστάσεις. Πιο συγκεκριμένα, οι «Κοινωνικές Ιστορίες» είναι σύντομες, δομημένες αφηγήσεις που περιγράφουν μια κοινωνική κατάσταση, γεγονός ή δραστηριότητα, εστιάζοντας στις βασικές πληροφορίες και στους κοινωνικούς κανόνες που σχετίζονται με αυτήν, υποστηρίζοντας και εκπαιδεύοντας έτσι τα άτομα με ΔΑΦ να ενισχύσουν τις κοινωνικές τους δεξιότητεςκαι κατ’ επέκταση τις κοινωνικές τους αλληλεπιδράσεις.
Αναλυτικότερα, οι «Κοινωνικές Ιστορίες» περιλαμβάνουν:
Περιγραφικές προτάσεις όπου παρουσιάζουν τις βασικές πληροφορίες και την κατάσταση με αντικειμενικό τρόπο (π.χ. «Όταν πηγαίνω στο σχολείο, συναντώ συμμαθητές και δασκάλους»).
Κατευθυντικές προτάσεις καθοδηγώνταςτο άτομο για το τι μπορεί να κάνει σε μια δεδομένη κατάσταση (π.χ. «Όταν μπαίνω στην τάξη, λέω “καλημέρα” στον δάσκαλο»).
Προοπτικές προτάσεις οι οποίες περιγράφουν τις πιθανές σκέψεις ή συναισθήματα των άλλων (π.χ. «Οι άλλοι νιώθουν χαρά όταν λέμε “ευχαριστώ”»).
Επιλογές στρατηγικώνπου περιγράφουν επιλογές διαχείρισης μιας κατάστασης, όπως το πώς να παραμείνουν ήρεμοι.
Επιπρόσθετα, κρίνεται απαραίτητη η σωστήχρήση Κοινωνικών Ιστοριών. Ειδικότερα, να υπάρχει προσαρμογή στην ηλικία και στις ικανότητεςτου ατόμου με ΔΑΦ, όπουη γλώσσα, το περιεχόμενο και η παρουσίαση να είναι κατάλληλα για την ηλικία και το επίπεδο κατανόησής του. Επιπλέον χρειάζεται να χαρακτηρίζονται με σαφήνεια και απλότητα, δηλαδή να είναι απλές και σύντομες, εστιάζοντας σε συγκεκριμένα μηνύματα. Σημαντική και εύστοχη κρίνεται, επίσης, η εικονογράφηση και το οπτικοποιημένο υλικό, καθώς με την χρήση εικόνων και σχεδίων μπορεί να βοηθήσει στην κατανόηση, ιδιαίτερα για άτομα που μαθαίνουν καλύτερα οπτικά. Τέλος, η επανάληψη και η εμπέδωσητων ιστοριών βοηθά το άτομο με ΔΑΦ να εσωτερικεύσει το περιεχόμενο και να ενισχύσει τις δεξιότητές του.
Συμπερασματικά, οι «Κοινωνικές Ιστορίες» είναι ένα αναγκαίο εργαλείο υποστήριξης για άτομα με αυτισμό, καθώς παρέχουν τη δυνατότητα να κατανοήσουν και να διαχειριστούν καλύτερα τον κόσμο γύρω τους, ενώ παράλληλα αναπτύσσουν αυτονομία και κοινωνική προσαρμογή.
Καφούσια Όλγα
Κοινωνική Λειτουργός,Κέντρου Ημέρας παιδιών, εφήβων & νεαρών ενηλίκων με Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος Π.Ε. Αχαΐας
