Το μοντέλο της συστημικής πολυοικογενειακής θεραπείας έχει εφαρμοστεί στην Ελλάδα πιλοτικά στην Ψυχιατρική Κλινική του Γ.Ν. «Σισμανόγλειο» με ιδιαίτερα θετικά αποτελέσματα.
Η ανάγκη μιας παρέμβασης πιο δημοκρατικής, πιο δίκαιης και πιο ολιστικής που να περιλαμβάνει τους λήπτες, τις οικογένειές τους και το κοινωνικό περιβάλλον σε χώρους ψυχικής υγείας οδήγησε στην εφαρμογή της πολυοικογενειακής ομαδικής θεραπείας σε οικογένειες με πρώτο ψυχωτικό επεισόδιο. Μιας παρέμβασης που περιέχει ποικίλα θεραπευτικά μοντέλα εφαρμοσμένα σε οικογένειες με κοινό πρόβλημα, την ίδια ώρα, στον ίδιο χώρο, κρατώντας τα χαρακτηριστικά της οικογενειακής θεραπείας, αλλά και τη δύναμη της ομαδικής.
Η συγκεκριμένη θεραπευτική παρέμβαση δεν αφορά οικογενειακή θεραπεία, ούτε ομαδική θεραπεία, αλλά πολυοικογενειακή ομαδική θεραπεία. Το σκεπτικό για την Πολυοικογενειακή Θεραπεία δεν διαφέρει από αυτό που υποστηρίζουν πολλές ομάδες αυτοβοήθειας: οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα μπορούν να μοιραστούν τις εμπειρίες τους, να συμβουλεύσουν και να υποστηρίξουν ο ένας τον άλλον. Ωστόσο, διαφέρει από τις ομάδες αυτοβοήθειας στο ότι οι συνεδρίες διαρθρώνονται από θεραπευτές που χρησιμοποιούν συγκεκριμένες συστημικές τεχνικές για να διευκολύνουν την αλλαγή. Πρόκειται για μια διαδεδομένη προσέγγιση για τη θεραπεία και τη διαχείριση ποικίλων δυσκολιών, συμπεριλαμβανομένων της κατάχρησης ουσιών, διατροφικών διαταραχών κ.λπ. (Asen, 2002).
Το μοντέλο της συστημικής πολυοικογενειακής θεραπείας έχει εφαρμοστεί στην Ελλάδα πιλοτικά στην Ψυχιατρική Κλινική του Γ.Ν. «Σισμανόγλειο» με ιδιαίτερα θετικά αποτελέσματα.
Τα οφέλη της Πολυ-Οικογενειακής Ομαδικής Θεραπείας είναι ποικίλα και σε πολλαπλά επίπεδα:
- Πρόκειται για «οικονομική» προσέγγιση: απαιτεί τουλάχιστον δύο θεραπευτές να ξοδεύουν δύο ώρες κάθε δύο εβδομάδες, με έξι έως οκτώ οικογένειες. Προσφέρεται ιδιαίτερα για οικογένειες στην πρώιμη πορεία μιας ψυχωτικής διαταραχής, όταν τα μέλη της οικογένειας τείνουν να είναι ανοικτά στη συμμετοχή (Asen, 2006).
- Ανοίγονται νέες, πολλαπλές προοπτικές και εμπειρίες για τα μέλη, μέσα από την αφήγηση των ιστοριών και μέσα από τα σχόλια των άλλων οικογενειών. (White, 1997).
- Οι οικογένειες μαθαίνουν ότι δεν είναι μόνοι, μαθαίνουν μέσα από τις εμπειρίες του άλλου, ενδυναμώνονται και διεκδικούν.
- Εμπλουτίζει το κοινωνικό δίκτυο των οικογενειών.
- Βοηθά τους φροντιστές να επικοινωνούν και να μοιραστούν τα βιώματα τους με άλλες οικογένειες, λαμβάνοντας αμοιβαία ανατροφοδότηση και υποστήριξη (Asen και Scholtz, 2005).
- Η θεραπευτική «δύναμη» προέρχεται από όλους τους συμμετέχοντες: ασθενείς, γονείς και θεραπευτική ομάδα (Sempere και Fuenzalida, 2017).
- Παρέχει χώρο για επαναπροσδιορισμό των ορίων και οριοθέτηση νέων.
- Πρόκειται για μία πιο άμεση, ανθρώπινη και δημοκρατική θεραπεία. Περνάει το μήνυμα ότι οι οικογένειες είναι «στην ίδια βάρκα», αλλά και οι θεραπευτές βρίσκονται δίπλα τους στο ίδιο επίπεδο, μαθαίνοντας από τις ιστορίες τους.
- Συνιστά ένα εργαλείο στην εφαρμογή της κοινοτικής ψυχιατρικής, αφού εξασφαλίζει τον αποϊδρυματισμό, αξιοποιεί τους πόρους αυτοβοήθειας των ίδιων των ασθενών, τη συνέχεια στη φροντίδα, την εργασία σε δίκτυα, τη διασύνδεση της πρωτοβάθμιας υγείας και τη μετατόπιση του ενδιαφέροντος των επαγγελματιών ψυχικής υγείας από την ασθένεια στο ίδιο το άτομο και την κοινωνική του κατάσταση.
Η ΠΟΘ εφαρμόζεται επίσης αποτελεσματικά σε οικογένειες που παρουσιάζουν κατάθλιψη (Fristad, 2003), ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (Βarettκαι συν., 2004), καρκίνο (Steinglassκαι συν., 2011), διαταραχές διατροφής (Asenκαι Scholz, 2010), παιδική κακοποίηση (Meezanκαι O’Keefe, 1998), εθισμό από διαδίκτυο (Qin-XueLiuκαι συν., 2015), εθισμό από ναρκωτικά –αλκοόλ (Schaefer, 2008).
Πηνελόπη Παπαδοπούλου
Ψυχολόγος-Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια
PhD Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ
ΜΕΠ Κορυδαλλού
