Πιο συγκεκριμένα, η κοινωνική λειτουργικότητα αναφέρεται στο σύνολο των όσων χρειάζονται για να μπορεί το άτομο να διαβιεί στην καθημερινότητά του μέσα στα πλαίσια της κοινωνίας. Στο σύνολο αυτό περιλαμβάνονται διάφορες δεξιότητες όπως αυτές που σχετίζονται με την αυτόνομη διαβίωση, τη σύναψη κοινωνικών σχέσεων, αλλά και δεξιότητες των οποίων η ύπαρξή τους βοηθά τόσο στο σχολικό όσο και στο εργασιακό περιβάλλον (Lin A. et al., 2013).
Κοινωνική Λειτουργικότητα στο Πρώτο Ψυχωτικό Επεισόδιο
Το Πρώτο Ψυχωτικό Επεισόδιο (FEP) εμφανίζεται πιο συχνά σε άτομα που βρίσκονται στην εφηβική περίοδο της ζωής τους και σε άτομα που βρίσκονται στα πρώτα χρόνια της ενήλικης ζωής. Κατά τη διάρκεια του πρώτου ψυχωτικού επεισοδίου το άτομο παρουσιάζει θετικά και αρνητικά συμπτώματα (O’Donoghue et al., 2015). Η ύπαρξη των παραπάνω συμπτωμάτων επηρεάζει και την κοινωνική λειτουργικότητα των ατόμων, καθώς αντιμετωπίζουν αυξημένη δυσκολία στη διατήρηση των κοινωνικών τους σχέσεων αλλά και στην οργάνωση δραστηριοτήτων της καθημερινής τους ζωής. (Sullivan et al., 2013, 2014).
Πιο συγκεκριμένα, η κοινωνική λειτουργικότητα αναφέρεται στο σύνολο των όσων χρειάζονται για να μπορεί το άτομο να διαβιεί στην καθημερινότητά του μέσα στα πλαίσια της κοινωνίας. Στο σύνολο αυτό περιλαμβάνονται διάφορες δεξιότητες όπως αυτές που σχετίζονται με την αυτόνομη διαβίωση, τη σύναψη κοινωνικών σχέσεων, αλλά και δεξιότητες των οποίων η ύπαρξή τους βοηθά τόσο στο σχολικό όσο και στο εργασιακό περιβάλλον (Lin A. et al., 2013). Η κοινωνική λειτουργικότητα σύμφωνα με τον τρόπο που έχει διαμορφωθεί η Κλίμακα Κοινωνικής Λειτουργικότητας (The Social Functioning Scale) αποτελείται από 7 κύριους τομείς οι οποίοι είναι:
- Η κοινωνική δέσμευση/απόσυρση,
- Η διαπροσωπική συμπεριφορά/επικοινωνία,
- Η συμμετοχή σε κοινωνικές δραστηριότητες,
- Η συμμετοχή σε ψυχαγωγικές δραστηριότητες,
- Η ικανότητα ολοκλήρωσης καθηκόντων καθημερινής κοινωνικής λειτουργίας,
- Η απόδοση / ολοκλήρωση των καθηκόντων της καθημερινής κοινωνικής λειτουργίας
- και η εργασιακή απασχόληση/ το επάγγελμα.
Τα ψυχωτικά συμπτώματα που παρουσιάζονται κατά τη διάρκεια ενός Ψυχωτικού Επεισοδίου επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό την κοινωνική λειτουργικότητα του ατόμου. Αυτή η έντονη επίδραση μπορεί να εξηγηθεί και από το γεγονός πως τα άτομα που βιώνουν το Πρώτο Ψυχωτικό Επεισόδιο εκφράζουν έντονη καχυποψία προς τους γύρω τους, γεγονός που μπορεί να τα οδηγήσει σε κοινωνική απομόνωση (Bliksted et al., 2019).
Στα πλαίσια του θεραπευτικού προγράμματος, σημαντικό θεραπευτικό στόχο αποτελεί η βελτίωση της κοινωνικής λειτουργίας των ατόμων, καθώς αυτό σηματοδοτεί την ανάκτηση των κοινωνικών ρόλων του ατόμου και επιδρά στην ενίσχυση της αυτόνομης διαβίωσης. Για τον λόγο αυτό δημιουργούνται θεραπευτικές παρεμβάσεις που έχουν κύριο στόχο την ατομική και κοινωνική ενδυνάμωση του ατόμου, ώστε να μπορεί να ζει όσο το δυνατόν πιο αυτόνομα και να μπορεί να δημιουργεί και να διατηρεί κοινωνικές σχέσεις.
Ρενιέρη Στυλιανή
Κοινωνική Λειτουργός
Μονάδα Έγκαιρης Παρέμβασης
Σωματείο ΙΚΕΛΟΣ
Βιβλιογραφία
Bliksted, V., Frith, C., Videbech, P., Fagerlund, B., Emborg, C., Simonsen, A.,
Roepstorff, A., Campbell-Meiklejohn, D., 2019. Hyper- and hypomentalizing in
patients with first-episode schizophrenia: fMRI and behavioral studies. Schizophr.
Bull. 45, 377–385. https://doi.org/10.1093/schbul/sby027.
Lin, A., Wood, S.J., Yung, A.R., 2013. Measuring psychosocial outcome is good.
Current Opinions in Psychiatry 26, 138–143.
O’Donoghue, B., Lyne, J., Madigan, K., Lane, A., Turner, N., O’Callaghan, E., Clarke, M.,
2015. Environmental factors and the age at onset in first episode psychosis.
Schizophr. Res. 168, 106–112. http://dx.doi.org/10.1016/j.schres.2015.07.004
Sullivan, S., Herzig, D., Mohr, C., Lewis, G., Corcoran, R., Drake, R., Evans, J., 2013. Theory of mind and social functioning in first episode psychosis. Cognit. Neuropsychiatry 18, 219–242. http://dx.doi.org/10.1080/13546805.2012.698239
Sullivan, S., Lewis, G., Mohr, C., Herzig, D., Corcoran, R., Drake, R., Evans, J., 2014. The
longitudinal association between social functioning and theory of mind in first-episode psychosis. Cognit. Neuropsychiatry 19, 58–80. http://dx.doi.org/10.1080/
13546805.2013.799463
